اگر کف پای شما در حالت ایستاده، دارای قوس زیاد باشد و یا پهلوی آن، انحنای زیادی داشته باشد، شما دچار عارضه‌ای به نام “پس کاووس” هستید. قوس (یا انحنای پا) از انگشتان تا پاشنه پا امتداد دارد. قوس زیاد کف پا (پس کاووس)، برعکس عارضه صافی کف پا (پس پلانوس) است. عارضه قوس زیاد کف پا، کمتر از صافی کف پا شایع است و معمولاً در ابتدای کودکی و برای هر دو پا رخ می‌دهد. افزایش ناگهانی قوس کف پا، یا ظهور آن تنها در یک پا، ممکن است ناشی از تروما یا یک بیماری عصبی – عضلانی باشد. این عارضه ممکن است در ابتدا بدون علامت باشد، اما علامت آن به تدریج از دوران پیری ظاهر می‌شود.
پاشنه پایی که دارای قوس زیاد است، در طی راه رفتن قادر به جذب شوک ضربه نیست. به این ترتیب، فشار غیر طبیعی بر بافت نرم پا (رباط کف پا) و ساق پا وارد می‌شود. این شوک از پاشنه و قوس پا به مچ پا، زانو، باسن و قسمت پایین کمر منتقل شده و موجب درد در یک یا چند قسمت از این مناطق می‌شود. انگشتان پا ممکن است به یک فرم “چنگالی” تغییر شکل یابد، به‌علاوه میخچه‌های دردناکی در قسمت بالای انگشتان پا، در نوک انگشتان پا به‌وجود می‌آید. همچنین پینه‌های دردناکی در کف پا، اغلب زیرقسمت توپی پا ایجاد می‌شود.
شناسایی عارضه از طریق اثر کف پا
شکل ظاهری:
درحالت ایستاده، انحنای پا بیش از حد فرورفته به نظر می‌رسد و بخش اعظم وزن بر پشت پا وبخش توپی پا (سر استخوان متاتارس) قرار می‌گیرد. قوس زیاد کف پا میتواند آنقدر سفت و سخت باشد که هنگام راه رفتن به پایین نرسد، یا اینکه میتواند انعطاف پذیر باشد و قوس به ارتفاع پایین‌تر برسد. اگر در حالی که بر روی لبه میزنشسته‌اید، پای خود را آویزان کنید، به نظر می‌رسد که نیمه جلویی پا (پنجه پا) تا زیر سطح پاشنه آویزان است. پای شما ممکن است دچار وضعیت انحراف باشد، به این معنی که پا به سمت خارج چرخیده باشد و یا پاشنه پا به سمت داخل، خمیده باشد.
علائم و درمان کف پای صاف
چرا قوس پا زیاد می شود؟
- نوع عادی (یعنی برخی از افراد فقط قوس زیادتری نسبت به دیگران دارند.)
- وراثت (یعنی در خانواده شما بروز می‌کند.)
- بیماری مادرزادی (به عنوان مثال فلج مغزی، عارضه پا چنگکی مادرزادی)
- بیماری‌های عصبی و عضلانی (به عنوان مثال فلج اطفال، بیماری شارکوت ماری توث)
- ترومای عصب
تست‌های تشخیصی قوس زیاد کف پا
متخصص مغز و اعصاب در صورت احتمال وجود بیماری عصبی – عضلانی یا ترومای عصب، آزمایشاتی برای شما تجویز خواهد کرد که عبارتند از:
- الکترومیوگرافی
- “ام آر آی” از ستون فقرات
- بررسی هدایت عصبی
- عکس‌برداری اشعه ایکس از پا
- عکس‌برداری اشعه ایکس از ستون فقرات
تورم مچ پا نشانه چیست؟
عوارض قوس کف پا
- کوتاه شدن طول پا
- دشواری انطباق کفش با پا
- دردپا هنگام راه رفتن،ایستادن و دویدن (ممکن است این علامت برای همه افراد نباشد)
درمان قوس کف پا
در ابتدا لازم است برای رد احتمال هر گونه بیماری عصبی که باعث قوس زیاد پا می‌شود، یک بررسی دقیق انجام شود. درمان، به اینکه چه عاملی باعث درد پا و درد کف پا می‌شود، بستگی دارد. به عنوان مثال، قوس زیاد و انعطاف پذیر پا ممکن است به درمان نیازی نداشته باشد.
درمان‌های غیر جراحی قوس زیاد کف پا
- پوشیدن کفش دارای کفی طبی با عمق مناسب و محافظ قوس کف پا، ممکن است به تسکین درد و سهولت راه رفتن کمک کند.
- تراشیدن یا بریدن میخچه و پینه
- استفاده از پد‌های متنوع ازجنس سیلیکون و یا نمد میتواند فشار را از روی مناطق دردناک بردارد.
- کنترل وزن بدن باعث کاهش فشار بر روی پا می‌شود.
- روش‌های فیزیوتراپی از جمله لیزر درمانی برای رفع التهاب تاندون مربوطه مفید است.
- مانیپولاسیون مفصل پا و مچ پا به افزایش دامنه حرکتی مفصل کمک می‌کند.
- ابزارهای ارتوتیک پا میتواند از مفاصل و بافت‌های نرم تحت فشار، محافظت کند.
درمان قوس کف پا با جراحی
هدف اصلی عمل جراحی، کاهش درد پا و بهبود عملکرد آن است. جراحی همچنین باعث کاهش صدمات دیگر مانند رگ به رگ شدن مکرر مچ پا و شکستگی استخوان می‌شود.
اگر انجام فیزیوتراپی در تسکین درد، سهولت پوشیدن کفش یا بهبود فعالیت بیمار، تاثیری نداشته باشد، ممکن است گزینه عمل جراحی برای بیمار در نظر گرفته شود. برخی از بیماران ممکن است دچار عوارض مرتبط مانند عوارض تاندون پا، ضعف مچ پا و شکستگی پا باشند. برای درمان آن‌ها ممکن است روش‌های دیگری مورد نیاز باشد.
روش‌های جراحی برای اصلاح قوس زیاد کف پا بسیار متنوعند. این روش‌ها شامل اصلاح بدشکلی استخوان، لقی مچ پا و عدم تعادل عضلانی است که باعث بدشکلی پا می‌گردد. هدف از این روش‌ها، این است که توزیع وزن در پا در امتداد کناره‌های داخلی و خارجی پا به طور مساوی صورت پذیرد. ممکن است انواع مختلف برش برای انجام مراحل مربوط به اصلاح گودی کف پا مورد نیاز باشد.
درمان قوس کف پا با تکنیک‌های خاص
جراحی بافت نرم : بخشی از قوس زیاد کف پا ناشی از کشش بیش از حد یکی از عضلات طرفین مچ پا می‌باشد. می‌توان با خارج کردن تاندون، آن را آزاد کرد. علاوه‌بر این، می‌توان برای کمک به اصلاح ناهنجاری در مفصل مچ پا، این تاندون را منتقل نمود.
اغلب اوقات بیماران دچار سفتی عضله گاستروکنمیوس (یکی از عضلات اصلی ساق پا) می‌شوند. این عارضه میتواند موجب افزایش بد شکلی پا و یا جلوگیری از تاثیر عمل اصلاحی پا گردد. این عارضه با طولانی کردن بخشی از عضله ساق پا و یا تاندون آشیل برطرف می‌گردد و معمولاً از طریق یک یا چند برش کوچک در پشت ساق پا / مچ پا انجام می‌شود.
همچنین فاسیای پلانتار ممکن است تنگ شود. فاسیای کف پا، یک بافت طناب مانند (رباط) است که از پاشنه تا قسمت جلوی پا امتداد دارد. ممکن است رهاسازی جزئی یا کامل فاسیای پلانتار انجام شود.
انتقال تاندون: غالباً کشش بیش‌ازحد عضلات و تاندون‌های خاص، موجب بدشکلی مرتبط با قوس زیاد کف پا می‌شود. انتقال یکی از این عضلات و تاندون‌ها میتواند به بهبود عملکرد پا کمک کند. علاوه بر این، بیماران مبتلا به قوس زیاد کف پا ممکن است دچار ناتوانی در بالا آوردن مچ پا باشند. گاهی اوقات به این حالت “افتادگی مچ پا” می‌گویند. در این‌گونه موارد، برای کمک به افزایش قدرت مچ پا، یک تاندون از پشت مچ پا به بالای پا انتقال داده می‌شود.
جراحی استخوان: اصلاح بدشکلی پا ممکن است فقط با روش جراحی بافت نرم امکان‌پذیر نباشد. در این موارد، ممکن است یک یا چند برش استخوان (جراحی استئوتومی) مورد نیاز باشد. ممکن است به‌جای یک برش استخوان، از روش برش همجوشی مفصل (آرتروز) استفاده شود. با برش همجوشی، مفصل بین دو استخوان برداشته می‌شود. به‌این‌ترتیب آن‌ها باهم در طول زمان رشد می‌کنند. در طی برش همجوشی، استخوان‌ها در جای خود با پیچ و پلاک ثابت نگه داشته می‌شوند.
استئوتومی دورسی فلکشن برای استخوان متاتارس اول: با انجام این روش، قوس زیاد کف پا صاف‌تر می‌شود.
استئوتومی پاشنه: این روش برای بازگرداندن استخوان پاشنه به محل اصلی خود (زیر پا) انجام می‌شود. این کار وقتی مورد نیاز است که اصلاح بدشکلی جلوی پا باعث اصلاح پشت پا یا مچ پا نمی‌شود. استئوتومی پاشنه را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد. معمولاً استخوان در جای خود با یک یا چند پیچ تثبیت می‌شود.
جراحی همجوشی: گاهی اوقات بدشکلی پای بیماران، ناشی از آسیب به مفاصل است. در این موارد، روش جراحی بافت نرم یا برش استخوان ممکن است کافی نباشد. در این صورت برداشتن کل مفصل لازم است.
جراحی انگشتان پا: انگشتان چنگکی (کلاو توز) یک مشکل شایع ناشی از بدشکلی پا به دلیل قوس زیاد کف پا می‌باشد. با عمل جراحی تاندون، جراحی همجوشی و یا برش بخشی از استخوان‌های انگشت پا، می‌توان آن را درمان کرد. بعد از عمل جراحی، انگشتان پا به‌طور موقت توسط پین در جای خود ثابت می‌شوند.
