درد انگشتان پا یا متاتارسالژی یک آسیب بسیار شایع است که بر اثر وارد شدن فشار زیاد به استخوانهای متاتارس در پا ایجاد میشود. متاتارسالژی (درد انگشتان پا) درواقع یک علامت است و نه یک بیماری. هرچند این درد معمولاً نشانهی مشکل جدی و خطرناکی نیست اما برای فرد بسیار آزاردهنده است. خوشبختانه در اغلب موارد درمان درد سینه پا با انجام درمانهای خانگی مانند استراحت و کمپرس سرد میتواند درد را تسکین داد. گاهی اوقات تنها چیزی که برای درمان خود نیاز دارید پوشیدن کفش مناسبی است که دارای کفیهای استاندارد است و فشار وارد به کف پا را بهخوبی جذب میکند.
ورزشکارانی که ورزشهایی با شدت و فشار زیاد و حرکات جهشی انجام میدهند، بیشتر از همه در معرض ابتلا به متاتارسالژی (درد انگشتان پا و درد جلوی پا ) قرار دارند. ورزشکاران دومیدانی بیشتر از همه به قسمت پنجهی پای خود فشار وارد میکنند و آسیب میبینند. البته سایر ورزشکاران در رشتههایی مانند تنیس، فوتبال، بیسبال نیز اغلب دچار آسیبهای قسمت پنجهی پا میشوند.
علائم و نشانههای متاتارسالژی (درد انگشتان پا)
علائم، شامل مواردی است که بیمار حس میکند و در مورد آن به پزشک توضیح میدهد. درحالیکه نشانه، به معنای مواردی است که سایر افراد، ازجمله پزشک در بیمار مشاهده میکنند. بهعنوان مثال احساس سرگیجه یک علامت و تأخیر در واکنش مردمک چشم، یک نشانه است.
علائم مربوط به درد انگشتان پا و درد سینه پا میتواند از درد بسیار خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد. این درد معمولاً با ایستادن شخص روی پاها و راه رفتن بیشتر حس میشود. برخی افراد این درد را بهصورت احساس سوزش و درد تیر کشنده یا گزگز و سوزن سوزن شدن پا و یا گز گز بین انگشتان پا توصیف میکنند.
علائم شایع متاتارسالژی (درد زیر انگشتان پا):
- سوزش زیر انگشتان پا
- احساس درد تیر کشنده در کف پا
- احساس درد در زیر انگشتان پا
- دردی که با راه رفتن با پایبرهنه و روی سطوح سخت، شدیدتر میشود.
- دردی که در هنگام ایستادن روی پا شدیدتر میشود و با برداشتن وزن بدن از روی پا تسکین پیدا میکند.
- احساس درد شست پا بطوری که شصت پا تیر می کشد .
- احساس گزگز و مورمور در شست پا
این علائم معمولاً بهتدریج ایجاد میشوند و شدت مییابند. البته گاهی نیز ممکن است علائم متاتارسالژی (درد انگشتان پا) بهطور ناگهانی در فرد ایجاد شود، خصوصاً هنگامیکه شخص تمرینات ورزشی که روی پا فشار میآورد را افزایش میدهد.
علتها و دلایل متاتارسالژی (درد زیر انگشتان پا)
در کف پای شما و در میان استخوانهای متاتارس شاخههای عصبی کوچکی قرار دارند. زمانی که سر یکی از استخوانهای متاتارس بر استخوان دیگر فشار وارد میکند، شاخه میان عصبی دو استخوان تحت فشار قرار میگیرد و ایجاد التهاب و درد میکند.
درد زیر انگشتان پا در هنگام وارد آوردن وزن بدن روی پا و راه رفتن، بیشتر میشود چراکه با هر بار وزن انداختن روی پا، به عصب بین دو استخوان فشار وارد میشود و التهاب آن بیشتر و بیشتر میشود. عوامل بسیاری میتواند باعث متاتارسالژی شود که ممکن است ابتلا به بیماری خاص یا صرفاً فشار زیاد به قسمت پنجهی پا باشد.
هر یک از موارد گفتهشده در زیر میتواند علت ابتلا به متاتارسالژی باشد یا بهنوعی بر ابتلای شخص به این درد تأثیرگذار باشد:
- پوشیدن کفشی که اندازه آن مناسب نیست: پوشیدن کفشهایی که در قسمت پنجه پا بسیار تنگ هستند و همچنین کفشهای پاشنهبلند که فشار زیادی به پنجهی پا میآورد.
- داشتن اضافهوزن
- سن: لایه چربی که از بافتهای درونی پا محافظت میکند، با بالا رفتن سن نازک میشود و بدین ترتیب پای شخص در برابر فشار و ضربه آسیبپذیرتر میشود.
- انجام ورزشهایی با فشار زیاد به پا: افرادی که زیاد میدوند یا ورزشهای پرفشاری انجام میدهند که به پا فشار وارد میکند، بیشتر از بقیه در معرض متاتارسالژی هستند.
- شکل و فرم پا و انگشتان آن: داشتن قوس زیاد کف پا و همچنین بلندتر بودن انگشت دوم پا از انگشت شست، میتواند باعث وارد شدن فشار بیشتر به استخوانهای متاتارس شود.
- شکستگی فشاری: وجود شکستگیهای بسیار ریز در شست پا یا استخوانهای متاتارس
بیماریهایی که میتواند منجر به متاتارسالژی شود:
- بونیون
- رماتیسم مفاصل
- آب آوردن پا (تجمع مایع اضافی در پا)
- بیماری مورتون نوروما
- دیابت
عوارض متاتارسالژی
درصورتیکه برای درمان متاتارسالژی (درد زیر انگشتان پا) اقدام نشود ممکن است عوارض زیر ایجاد شود:
- گسترش درد به سایر نقاط پا و حتی پای دیگر
- احساس درد نقطهای دیگر از بدن که به خاطر لنگیدن شخص هنگام راه رفتن ایجاد میشود
راه و روشهای درمان متاتارسالژی (درد انگشتان پا)
انجام اقدامات زیر میتواند به تسکین درد و ناراحتی شما کمک کند:
- گذاشتن کمپرس سرد
- خوردن داروهای ضدالتهاب غیر تجویزی
- اجتناب از انجام فعالیتها و ورزشهای پرفشار
- استفاده از کفشهای طبی مخصوص برای کاهش فشار وارد شده به کف پا
- استفاده از پدهای مخصوص متاتارساژی برای کاهش فشار وارد شده به استخوانهای متاتارس
- استفاده از کفیهای طبی مخصوص برای کاهش فشار وارد شده به پا
- درصورتیکه کفیهای طبی برای شما مفید نبودند، ممکن است پزشک از کفیهای مخصوص برای حمایت مؤثرتر از قوس کف پا استفاده کند. کفی مخصوص قوس کف پا در اندازههای مختلف، موجود هستند و همچنین در صورت نیاز میتواند ساخت یک کفی مخصوص برای خودتان را سفارش دهید.
- پوشیدن کفش مناسب با فضای کافی در قسمت پنچهی پا
جراحی
روشهای درمانی غیر جراحی، در تعداد بسیار کمی از بیماران، پاسخگو نیست. در این موارد انجام جراحی میتواند نتیجهبخش باشد. روشهای مختلفی برای جراحی بهمنظور درمان متاتارسالژی وجود دارد که بستگی به شرایط بیمار و علت درد او دارد؛ بنابراین قبل از اقدام به جراحی باید علت درد زیر انگشتان پا مشخص شود.
درصورتیکه شخص به “انگشت چنگالی” مبتلاست لازم است این وضعیت با انجام جراحی اصلاح شود. با ترمیم دفورمیتی انگشت پا، فشار وارد شده بر استخوانهای متاتارس نیز برطرف میشود. روشهای جراحی مختلفی برای درمان انگشت چنگالی وجود دارد. انتخاب تکنیک جراحی بهشدت دفورمیتی انگشت و میزان سفت بودن بافتهای انگشت بستگی دارد. درصورتیکه اولین مفصل انگشت متورم و ملتهب باشد، آب اضافی مفصل خارج میشود (سیناوکتومی). این کار معمولاً همراه با اقدامات دیگری در حین جراحی انجام میشود.
درصورتیکه علت درد، بلند بودن استخوانهای متاتارس دوم و سوم پا باشد عمل جراحی کوتاه کردن استخوان متاتارس انجام میشود. با کوتاه کردن استخوانهای متاتارس، در حدود 3 تا 6 میلیمتر، از فشار وارد شده به این استخوانها کاسته میشود و این فشار به استخوانهای دیگر منتقل میشود.
درصورتیکه علت متاتارسالژی دفورمیتی بونیون باشد نیز با انجام جراحی باید این دفورمیتی برطرف شود تا از فشار اضافی که به پنجه پا وارد میشد، کاسته شود.
درصورتیکه سفتی عضلات ساق پا علت متاتارسالژی باشد در ابتدا سعی میشود با تجویز ورزشهای کششی این مشکل برطرف شود و درصورتیکه این ورزشها مؤثر نباشند اقدام به جراحی ماهیچه ساق پا خواهد شد.
عوارض احتمالی جراحی
البته هر عمل جراحی عوارض احتمالی خاص خودش را دارد اما بهطورکلی عوارض و خطرات عمومی که انجام عمل جراحی به دنبال دارد، شامل موارد زیر میشود:
- مشکلات مربوط به ترمیم زخم جراحی
- عفونت
- جوش نخوردن استخوانها
- آسیب به شاخههای عصبی سرانگشتان پا
- ترومبوز وریدی – عوارض غیرمعمول
- آمبولی ریوی – عوارض غیرمعمول