لوردوز که به عنوان گودی کمر نیز شناخته می‌شود، شرایطی است که شامل یک انحنای بیش از حد گردن و پایین ستون فقرات می‌شود. یک ستون فقرات سالم باید از سه منحنی طبیعی بین گردن و کمر تشکیل شده باشد. این انحنای ستون فقرات به جذب شوک کمک می‌کند و همچنین به حمایت از سر در هنگام فعالیت‌های استاتیک و بدنی کمک می‌کند. اگرچه، هنگامی که انحنای بیش از حد در ستون فقرات وجود داشته باشد، فشار بیش از حدی به ستون فقرات وارد می‌کند که می‌تواند منجر به آرتروز، فتق دیسک و فشردگی اعصاب شود.
افراد مبتلا به گودی کمر، اغلب دارای قوس قابل مشاهده یا “گودی” در قسمت تحتانی کمر هستند، و وقتی کاملاً صاف بایستند، به نظر می‌رسد که شانه‌ها در راستای پشت مفصل ران قرار دارند. افرادی که مبتلا به گودی کمر هستند ممکن است به دلیل درد ناشی از این انحنا، مشکلاتی در هنگام استراحت در پشت خود داشته باشند.
بیشتر موارد لوردوز نیاز به مراقبت‌های پزشکی خاصی ندارند. شما می‌توانید این وضعیت خود را به تنهایی اصلاح کنید. برای حفظ وضعیت مناسب بدن، باید تمرینات و حرکاتی منظمی انجام دهید. اگر درد دارید یا مشکل گودی کمر شما شدید است، برای تشخیص علت آن می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. بسته به تشخیص پزشک، وی ممکن است شما را به یک متخصص کمر یا یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد. گاهی اوقات گودی کمر می‌تواند نشانه‌ای از عصب فشرده شده، تحلیل و تخریب استخوان در ستون فقرات یا آسیب دیدگی دیسک باشد. پزشک معاینه فیزیکی را روی شما انجام می‌دهد. از شما سؤال می‌کند که درد شما چه زمانی آغاز شده است و چگونه فعالیت‌های روزانه شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، پزشک شما همچنین ممکن است ازعکس رادیولوژی یا تصویربرداری دیگری از ستون فقرات شما برای کمک به تشخیص استفاده کند. همچنین ممکن است یک تست عصبی و آزمایش‌های دیگری روی شما انجام شود.
ساختار ستون فقرات و علل گودی کمر
ستون فقرات ما به منظور کاهش شوک و توزیع وزن به طور مساوی در طول پشت، به طور طبیعی خمیده است. اگرچه، در وضعیت لوردوز یا گودی زیاد کمر، منحنی‌های لوردوتیکی طبیعی در ستون فقرات خیلی زیاد شده که باعث درد و گاهی اسپاسم در عضلات کمر می‌شوند.
اگرچه گودی کمر، بیشتر در ناحیه‌ی پایین کمر رخ می‌دهد، اما می‌تواند در ستون فقرات گردنی نیز ظاهر شود. چند علت مختلف برای گودی کمر وجود دارد. در پایین به برخی از این علت‌ها می‌پردازیم.
گودی کمر می‌تواند در حین رشد جنین اتفاق بیفتد که تفاوت قابل توجهی بین ضخامت قسمت‌های جلوی و پشت دیسک‌های گردنی ایجاد می‌شود. این وضعیت اغلب در دوران بلوغ بدتر می‌شود و تا زمانی که فرد به اوایل 20 سالگی رسیده است، خیلی معلوم و واضح نیست. زنان باردار معمولاً این وضعیت را تجربه می‌کنند، وقتی که وزن جنین بیشتر در قسمت جلوی بدن او به قسمت پایین کمر مادر کشیده می‌شود. اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis) یا لغزش مهره کمر ، وضعیتی ست که یک مهره بر روی دیگری می‌لغزد، می‌تواند در این اختلال نیز نقش داشته باشد. گودی کمر در بزرگ‌سالان مسن به دلیل آرتروز یا تخریب ستون فقرات ممکن است رخ دهد، اگرچه در بیشتر افراد مسن و بزرگ‌سال، احتمالاً بیشتر به دلیل عدم تعادل در قدرت عضلات و عدم تعادل در طول نواحی کمر و لگن می‌باشد.
علائم
فرد مبتلا به لوردوز یا گودی کمر، یک حالت برگشته بودنی در ناحیه‌ی پایین کمر خواهد داشت که باعث ایجاد باسنی برجسته می‌شود. بیمار مبتلا به گودی کمر، در هنگام قرار گرفتن روی سطح سخت، فضای قابل توجهی بین قسمت پایین کمر خود و سطح سخت خواهد داشت. گودی کمر گاهی اوقات می‌تواند باعث بروز درد شود که بر تحرک و دامنه حرکت تأثیر می‌گذارد. بسته به اینکه گودی کمر ناشی از یک بیماری زمینه‌ای می‌باشد یا خیر، علائم ممکن است متفاوت باشد.
تشخیص
پزشک کار تشخیص گودی کمر را با بررسی سابقه‌ی پزشکی کامل بیمار، معاینه بدنی و آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌دهد. پزشک شما سابقه‌ی کاملی از دوران جنینی و تولد بیمار را به دست می‌آورد و از بیمار سؤال می‌کند که آیا سایر اعضای خانواده دچار گودی کمر هستند یا خیر.
روش‌های تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رادیولوژی. این آزمایش تشخیصی از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها بر روی فیلم استفاده می‌کند. این تست برای اندازه‌گیری و ارزیابی منحنی استفاده می‌شود. با استفاده از عکس رادیوگرافی کامل از ستون فقرات، پزشک یا رادیولوژیست، زاویه منحنی ستون فقراتتان را اندازه‌گیری می‌کند. غالباً بر اساس این اندازه‌گیری می‌توان روش درمانی مناسب را تعیین کرد.
- اسکن استخوان. اسکن استخوان یک روش تصویربرداری هسته‌ای است که برای ارزیابی هرگونه تغییرات دژنراتیو و یا آرتروز در مفاصل؛ برای تشخیص بیماری‌ها و تومورهای استخوانی؛ برای تعیین علت درد یا التهاب استخوان انجام می‌شود. این آزمایش برای رد هرگونه عفونت یا شکستگی می‌باشد.
- تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI). این روش تشخیصی از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ و رایانه برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارها در بدن استفاده می‌کند. این آزمایش برای رد هرگونه ناهنجاری مرتبط با نخاع و اعصاب انجام می‌شود.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن). این یک آزمایش تصویربرداری است که از اشعه X و یک رایانه برای تهیه تصاویر دقیقی از بدن استفاده می‌کند. سی تی اسکن جزئیات استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی‌ها و اندام‌ها را نشان می‌دهد. سی تی اسکن نسبت به پرتونگاری ایکس (همان رادیولوژی) جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد.
- آزمایش خون: تشخیص زود هنگام و به موقع گودی کمر برای موفقیت در درمان مهم است. متخصصان اطفال یا پزشکان عمومی در مراکز بهداشت و حتی برخی از برنامه‌های سلامت در مدارس ، معمولاً علائم وجود گودی کمر را بررسی می‌کنند.
درمان دستی برای گودی کمر
درمان دستی یا کایروپراکتیک اغلب به کاهش یا از بین بردن کمردرد ناشی از گودی کمر کمک می‌کند. پزشک ممکن است برای کاهش درد، از تنظیمات کایروپراکتیک (دست‌کاری نخاعی) استفاده کند و به بازیابی دامنه‌ی حرکتی بهینه فرد کمک کند. اما مگر در مواردی که شرایط به اندازه‌ای شدید باشد که فرد نیاز به جراحی داشته باشد (که معمولاً شامل فیوژن ستون فقرات است)، تمرینات کششی و توان‌بخشی، خاص‌ترین روش درمانی برای اصلاح گودی کمر است. گودی کمر به دلیل عدم تعادل موجود در مجموعه‌ای متشکل از چهار ماهیچه است، دو مجموعه از آن‌ها خیلی سفت و دو مجموعه‌ی دیگر ضعیف و شل بوده و نیاز به سفت شدن دارد: عضلات بازکننده‌ی بالا تنه (یا پاراسپینال) و عضلات فلکسور(خم کننده) لگن (خصوصاً عضلات الیوپواز) نیاز به کشش دارند وعضلات شکم و عضلات بازکننده ی لگن (علی الخصوص همسترینگ و گلوتئوس ماکسیموس) نیاز به تقویت دارند.
تمرین‌های زیر برای کشش یا تقویت این گروه‌های عضلانی مفید هستند:
حالت گربه
این حرکت برای کشش و بلندتر کردن ستون فقرات مفید است، این تمرین باید ضمن حفظ فشار در شکم و دم و بازدم منظم انجام شود. برای شروع، به راحتی روی حالت چهار دست و پا قرار بگیرید. ستون فقرات خود را مانند گربه به بیرون گرد کند و بالا ببرید، مراقب هر گونه فشار و تنشی باشید و در صورت بروز هرگونه دردی، تمرین را متوقف کنید. این حالت را برای 15-30 ثانیه نگه دارید و حداقل 3 بار تکرار کنید.
حرکت بچه
این تمرین برای کشش عضلات کمر شما مؤثر است. برای شروع روی حالت چهار دست و پا قرار بگیرید و پشتتان را تا جایی به عقب رها کنید تا زمانی که روی پاشنه‌های خود بنشینید، در حالی که دست‌هایتان را به سمت جلو می‌کشید. می‌توانید پیشانی خود را روی مت ورزشی زیر پایتان قرار دهید، یا یک بالش کوچک یا بلوک یوگا استفاده کنید. مجدداً، مراقب هرگونه درد و تنشی باشید. اگر احساس می‌کنید در این تمرین احساس درد دارید، تمرینتان را متوقف کنید و با پزشک مشورت کنید.
کشش عضلات فلکسور(خم کننده) لگن
بر روی یک زانو روی زمین بنشینید ، در حالی که باسنتان روی زانو بر روی زمین قرار می‌گیرد و پای دیگرتان در جلوی شما قرار دارد، به طوری که زانو درست در بالای کف پایتان قرار داشته باشد. سپس باسن خود را به آرامی بکشید تا زمانی که احساس کشیدگی از لگن داخلی خود تا ران خود کنید. این حالت را حدود 30 ثانیه نگه دارید و سه تا پنج بار تکرار کنید. این کشش را با زانوی دیگر بر روی زمین تکرار کنید.
پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که تمرینات توصیه شده برای سطح فعالیت فعلی شما مناسب است یا خیر. به شما در هر موقعیتی آموزش داده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که می‌دانید چه کششی مناسبی را باید احساس کنید. برای بیمارانی که مشکلات دیگری در مناطقی از بدنشان دارند، تغییراتی نیز ایجاد می‌شود که برای درمان این مناطق نیز مناسب خواهد بود.
نکته دیگری که باید هنگامی که تحت درمان قرار بگیرید، در نظر گرفته شود این است که آیا مبلمان و سبک زندگی شما در این شرایط نقش دارند یا خیر. غالباً برای تصحیح صندلی‌هایی که باعث تشدید وضعیت ضعیفتان می‌شوند، ارگونومی محیط کارتان باید تنظیم شود. صندلی‌های راحتی برای استراحت شاید در پایان یک روز سخت، بسیار آرام‌بخش باشد اما ممکن است در کمردردی که شما را در شب بیدار نگه می‌دارد نیز نقش داشته باشد. اگر در حال تنظیم و تغییر دادن وضعیت خود هستید، اطمینان حاصل کنید که وسایل محیط زندگی‌تان برای وضعیتتان متناسب هستند.
جراحی برای گودی کمر
اگر برای اصلاح گودی کمر و تثبیت ستون فقرات به عمل جراحی نیاز دارید، پزشکان معمولاً عمل جراحی را در دو قسمت جلویی و پشت ستون فقرات انجام می‌دهند. این عمل به آن‌ها کمک می‌کند تا ناهنجاری را بهتر اصلاح کنند. در این عمل جراحی، پزشک:
- قلاب‌ها یا پیچ‌هایی را در استخوان‌های کمر (مهره‌ها) قرار می‌دهد.
- مفاصل بین استخوان‌ها را جدا می‌کند.
- یک میله فلزی را به قلاب یا پیچ وصل می‌کند.
- ستون فقرات بیمار را مجدداً به جای خود برمی‌گردند.
- پیچ‌ها یا قلاب‌ها را محکم می‌کند تا مطمئن شود که به طور محکم به میله چسبانده شده‌اند.
- یک پیوند استخوانی را در امتداد ستون فقرات قرار می‌دهد تا مهره‌ها در کنار هم رشد کنند.
برای جلوگیری از گودی کمر چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
معمولاً با تمرینات صحیح برای وضعیت بدن می‌توانید از گودی کمر جلوگیری کنید. صاف نگه داشتن ستون فقرات، از وارد شدن فشار در گردن، لگن و پاها که ممکن است بعداً منجر به مشکلاتی شود، جلوگیری می‌کند. در اینجا چند نکته دیگر برای کمک به جلوگیری از این بیماری آورده شده است:
- اگر نگران مدیریت وزن خود هستید، یک برنامه کاهش وزن را شروع کنید. در صورت نیاز به کمک، با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر در طول روز زیاد بنشینید، در بازه‌های زمانی کمی استراحت داشته باشید، از جایتان بلند شوید و کمرتان را کشش دهید.
- اگر مجبورید برای مدت طولانی بایستید، به طور دوره‌ای وزن خود را از یک پا به پای دیگر یا از پاشنه‌های پا به انگشتان خود تغییر دهید.
- . وقتی روی صندلی می‌نشینید، کف پایتان صاف روی زمین باشد.
- از یک بالش یا حوله رول شدن برای تکیه دادن کمرتان در هنگام نشستن استفاده کنید.
- کفش‌های پاشنه کوتاه و راحت بپوشید.
- یک برنامه ورزشی منظمی را در پیش بگیرید.
