گزگز، مورمور، سوزش، بی‌حسی، خواب رفتن و سوزن‌ سوزن شدن دست و پا

گاهی ممکن است احساس کنید که قسمتی از پوست یا بدنتان احساس بی‌حسی یا گزگز شدن دارد. همچنین ممکن است آن را به‌گونه‌ای احساس کنید که گویا با یک ماده‌ی بی‌حسی منجمد و بی حرکت شده است. قسمتی که دچار بی‌حسی می‌شود و خواب می‌رود ممکن است بخش کوچکی باشد یا بسیاری از قسمت‌های بدن از جمله بازو، دست، انگشت، صورت، دهان، لب‌ها، زبان، پاها، کف پا یا شست پا، یا همه‌ی این بخش‌ها را دربر بگیرد.

اگرچه هر قسمتی از بدن می‌تواند خواب رود و احساس گزگز یا مورمور کند، خواب رفتن دست‌ها، کف پاها، بازوها و پاها شایع‌ترین موارد هستند. بی‌حسی و گزگز همچنین می‌تواند همراه با درد و احساس سوزش و یا سوزن سوزن شدن اعضای بدن باشد. این مشکل ممکن است علت‌های بسیاری داشته باشد مانند فتق دیسک کمر و گردن، سندروم تونل کارپال و بیماری ام اس.

درمان خواب رفتن و بی‌حسی بدن به علت‌های آن بستگی دارد، این مشکل را می‌توان از طریق تکنیک‌های ماساژ تراپی، داروهای ضدالتهاب، درمان دستی و تمرینات و حرمات ورزشی درمان کرد.

علل خواب رفتن دست و پا

---

گز گز و خواب رفتن دست‌ و پا می‌تواند به خاطر عوامل متعددی بروز کند، ازجمله:

وجود یک عصب تحت ‌فشار در گردن یا کمر

اگر احساس درد یا مورمور شدنی دارید که از گردن به بازوها یا از کمر به پاهایتان کشیده می‌شود، ممکن است دچار یک عصب باریکش یا تحت ‌فشار باشید که از یک صدمه، قرار گرفتن در وضعیت بدنی نادرست، یا یک بیماری زمینه‌ای مانند آرتروز ناشی می‌شود. درمان‌های فیزیکی یا دارویی مانند گاباپنتین می‌تواند به درمان این مشکل کمک کند.

کمبود ویتامین

اگر احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن در هر دو دست (نه‌ فقط دریکی از آن‌ها) رخ دهد، علت اصلی آن می‌تواند کمبود ویتامین B12 باشد. در این صورت ممکن است احساس خستگی و بی‌حالی کنید و همچنین ممکن است دچار کم‌خونی باشید. اگر آزمایش خون این مشکل را تائید کند باید از مکمل‌های ویتامین B12 یا آمپول آن برای حل این مشکل استفاده کنید.

سندروم تونل کارپال

آیا زیاد از حد تایپ می‌کنید؟ آیا کارتان با ابزارهای قدرتی انجام می‌شود؟ حرکات یا لرزش‌های مکرر می‌تواند باعث فشرده شدن عصب در مچتان شود و در این صورت باعث گز گز خواب رفتن خواهد شد. برای تشخیص سندروم تونل کارپال معمولاً از تست نوار عصب و عضله یا سونوگرافی اولتراسوند استفاده می‌کنند. در صورت داشتن این مشکل، ممکن است نیاز باشد که روش انجام فعالیت‌های روزانه‌تان را تغییر دهید. درمان‌های دیگر برای سندروم تونل کارپال شامل درمان‌های فیزیکی، داروهای ضدالتهاب و شاید حتی جراحی می‌باشند.

تنگی کانال نخاعی گردن یا ستون فقرات

تنگ شدن فضاهایی در کانال نخاعی در گردن یا ستون فقرات می‌تواند فشاری را روی ستون فقرات و یا ریشه‌های عصبی وارد کند که این باعث ایجاد حس گزگز و مورمور شدن در دست‌وپا خواهد شد. تشخیص تنگی کانال نخاعی از طریق MRI یا سی ‌تی ‌اسکن انجام صورت می‌گیرد و درمان این مشکل، بسته به میزان شدت آن، با روش‌هایی همچون درمان‌های فیزیکی، تزریقات اپیدورال یا جراحی امکان‌پذیر می‌باشد.

دیابت

اگر مبتلابه دیابت پیشرفته هستید و چه دیابت مقاوم در برابر انسولین (یک زمینه‌ساز شایع) داشته باشید، قند خون بالا مانند سمی برای عصب‌های شما عمل می‌کند و می‌تواند باعث خواب رفتن و بی‌حس شدن دست‌ها و پاهایتان گردد (نوروپاتی محیطی). اگر تشنگی یا گرسنگی مفرط و یا تکرر ادرار دارید، حتماً از پزشک خود بخواهید تا آزمایش تست قند خون صبحگاهی یا یک آزمایش A1C را برای شما تجویز کند، در این آزمایش سطح گلوکز در طی سه ماه گذشته کنترل و مشاهده می‌شود. تغییراتی در سبک زندگی و استفاده از برخی داروها می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید این بیماری را در خود کنترل کنید.

کم‌کاری تیروئید

کم کاری تیروئید می‌تواند باعث خواب رفتن و گزگز در دست‌ و پا و نیز احساس خستگی، حساسیت نسبت به سرما افزایش وزن بیش‌ از حد، خشکی پوست و ریزش مو شود. این مشکل را می‌توان به‌ راحتی با یک آزمایش خون تشخیص داد؛ در صورت ابتلا به آن، مصرف هورمون تیروئید مصنوعی مورد نیاز خواهید بود.

بیماری ام اس

اگر همراه با ضعف اندام‌ها، احساس خواب رفتن و گزگز شدن دارید، به‌علاوه علائمی مانند دوبینی و تاری دید، حرکات ناشیانه یا مشکلاتی در کنترل مثانه و ادرار در شما مشاهده می‌شود، بیماری ام اس یا فلج چندگانه (MS) می‌تواند علت بروز این مشکلات باشد. انجام یک MRI می‌تواند پلاک‌ها یا آثار جراحت ایجاد شده روی مغز یا طناب نخاعی را که در بیماری ام اس رخ می‌دهند، مشخص کند. داروهای مختلفی برای درمان علائم و کندتر کردن سرعت پیشرفت این بیماری وجود دارد.

تشخیص

---

پزشک متخصص از شما درباره‌ی بیماری‌ها و مشکلاتی که در گذشته برای سلامتی شما پیش ‌آمده است و نیز زمان شروع خواب رفتن دست و پا و بی‌حسی اندام‌ها سؤالاتی خواهد پرسید. نمونه‌ای سؤالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد عبارت‌اند از: چند وقت است که احساس بی‌حسی می‌کنید؟.  آیا اخیراً دچار آسیب یا از جایی پرت شده‌اید؟

انجام معاینه‌ی بدنی

پزشک شما را معاینه و عملکردهای عصبی‌تان را تست خواهد کرد. این معاینات شامل امتحان کردن عکس‌العمل‌های غیرارادی اندام‌ها، قدرت عضلاتی و عملکردهای حسی شما می‌باشند. پزشک ممکن است حس‌های مختلف بیمار را با کارهایی مانند زدن نوک سوزن به پوست یا لمس ملایم هر دو طرف بدن، امتحان کند.

انجام آزمایش‌های بالینی

برای تشخیص علت ممکن است به انجام روش‌های تصویربرداری و آزمایش‌های خون نیاز باشد. این روش‌های شامل ام ار آی و سی تی اسکن می‌شوند که دید بهتری از مغز را برای تشخیص سکته مغزی یا تومور مغزی ارائه خواهند داد. آزمایش‌های خونی که پزشک ممکن است توصیه کند عبارت‌اند از:

• آزمایش خون یا CBC که مخفف جمله شمارش کامل خون است.
• الکترولیت پنل
• آزمایش عملکرد کلیه
• اندازه‌گیری میزان گلوکز
• تعیین سطح ویتامین B12
• آزمایش هورمونی تحریک تیروئید

درمان خواب رفتن دست و پا

---

گرما درمانی

گرما درمانی به گردش و جریان خون به ناحیه‌ی خواب‌ رفته کمک می‌کند. حتی افزایش دمای اندکی می‌تواند ناراحتی آن ناحیه را کاهش دهد در حالی‌که میزان انعطاف‌پذیری عضلات را برای بازگشت به حالت اولیه بهبود می‌بخشد.

سرما درمانی

سرما درمانی که به‌عنوان کرایوتراپی نیز شناخته می‌شود، باعث کاهش جریان خون را ناحیه‌ی بی‌حس شده یا خواب‌رفته می‌شود، در عوض التهابی را که در ابتدا منجر به درد و بی‌حسی آن ناحیه شده است، کاهش می‌دهد. این کار می‌تواند به‌طور موقتی از فعالیت عصبی بکاهد.

دارو

برای درمان بی‌حسی و خواب رفتن دست ‌و پا می‌توانید از مواد و محصولات ضدالتهابی مانند داروهای زیر استفاده کنید:

• آسپرین یا ایبوپروفن
• زینک
• کرونیوم
• فولیک اسید
• اسیدهای چرب امگا 3
• ویتامین ب کمپلکس
• زردچوبه

ماساژ

تکنیک‌های پیشرفته و درمانی ماساژ (ماساژ ورزشی) در تسکین کشش‌های عضلانی و ایجاد فضای کافی مورد نیاز برای عضلات کمک ‌کننده باشند که از این‌رو منجر به تسکین احساس مورمور شدن و سوزن سوزن شدن اندام‌ها می‌شوند.

طب سوزنی

شیوه‌های درمانی متعددی برای درمان بی‌حسی و خواب رفتن دست ‌و پا وجود دارند که منحصر به شیوه‌های طب سوزنی می‌شوند. در مواردی از بی‌حسی و گزگزی که به ‌وضوح روی یک‌لایه‌ی پوستی بروز می‌کند، این روش شامل واردکردن سوزن‌هایی در اطراف ریشه‌ی عصبی نزدیک به ستون فقرات می‌شود.

تریگرپوینت تراپی

طب سوزنی برای درمان نقاط ماشه‌ای (تریگر پوینت تراپی) تکنیکی بسیار مؤثر است که از سوزن‌های بسیار ریزی برای غیرفعال کردن یا بستن نقاط دردناک یا گره‌دار استفاده می‌کند. بسیاری از ما نواحی در بدنمان داریم که همیشه احساس کشیدگی دارند یا احساس می‌کنیم عضلاتمان مانند یک توپ سفت شده‌اند. با وارد کردن سوزن‌های خشک بسیار ریز در این نواحی سفت شده، یک عکس‌العمل ناگهانی یا انقباضی مختصر حاصل می‌شود و سپس یک شل شدگی و آرامشی فوری و طولانی ‌مدت در عضلات خواهید داشت. از آنجایی‌که سوزن می‌تواند بخش‌های بسیار عمیقی از عضلات را درمان کند، این تکنیک می‌تواند درد و بی‌حسی را که هرگز گمان نمی‌کردید درمان آن ممکن باشد، به‌طور شگفت‌انگیزی بهبود بخشد.

درمان دستی

وقتی علائم عصبی از آسیب‌های عصبی و مشکلاتی در ستون فقرات ناشی شده باشند، ماساژ عمقی بافت‌ها و درمان دستی می‌تواند با کاهش فشار وارده بر عصب‌ها، خصوصاً وقتی‌ که در ستون فقرات یا در نواحی باریک یا منقبض‌شده واقع باشند، به درمان مشکلات بی‌حسی اندام‌ها کمک کنند. این تنظیم‌ها کمک می‌کنند تا مهره‌ها به‌ آرامی جابجا شوند تا فتق دیسک کمر بهبود یابد و تنظیمات کایروپراکتیک و تحریک بافت عمیق همراه با ماساژ و تکنیک‌های دیگر می‌توانند تأثیر بسزایی داشته در درمان بی‌حسی اندام‌ها داشته باشند، این روش‌ها باعث آزاد کردن فشار و سموم تشکیل‌ شده‌ای می‌شوند که می‌توانند موجب ایجاد یا تشدید درد گردند. همه‌ی این شیوه‌ها سبب بهبودی در جریان خون و نیز با از بین بردن فشار روی مسیرهای عصبی، باعث تقویت سیگنال دهی عصبی نرمال بین مغز و بقیه‌ی قسمت‌های بدن می‌شوند.

تمرینات ورزشی

حرکات کششی

انجام حرکات کششی می‌تواند درمانی مؤثر برای برطرف کردن بی‌حسی و خواب‌رفتگی اندام‌ها باشد. این حرکات را با کشش آرام عضلات دست‌ها، بازوها، کف پاها و پاهایتان شروع کنید تا جریان خون در انگشتان دست‌ و پاهایتان بهبود یابد، این کار کمک می‌کند تا بی‌حسی و گزگز این قسمت‌ها تسکین یابد.

حرکات شانه

ناتوانی در حفظ وضعیت مناسب شانه می‌تواند منجر به ایجاد فشار در عصب‌ها شود که باعث ایجاد حس مورمور شدن و بدتر شدن بی‌حسی دست‌ها و انگشتان می‌گردد. برای جلوگیری و برطرف ساختن این مشکلات، می‌توانید شانه‌هایتان را با چرخش دادن آن‌ها ورزش دهید. برای این کار، بازوهایتان را در دو طرف بدن خود قرار دهید و آرنجتان را با زاویه‌ی 90 درجه خم‌کنید، بازوها را در همان وضعیت در دو طرف خود قرار دهید درحالی‌که آرنجتان را رو به بیرون می‌کشید و سپس آن را به‌جای قبلی خود برگردانید. همچنین می‌توانید به‌ صورت چرخشی، شانه‌ها را بالا بیاندازید. تکرار این حرکات در 10 مرتبه می‌تواند به کاهش بی‌حسی و خواب رفتن اندام‌های شما کمک کند.

بالا کشیدن گردن

وضعیت نشستن در مدت ‌زمانی طولانی، مانند نشستن پشت میز کار در تمام ‌روز، می‌تواند باعث شود که سر به ‌تدریج به سمت جلو متمایل شود که ممکن است روی عصب‌های واقع در گردن که به انگشتان دستتان متصل می‌شوند، تأثیر داشته باشد. آسان‌ترین کار برای جلوگیری از این مشکل انجام حرکات کششی گردن می‌باشد. روی شکم دراز بکشید و سرتان را به سمت بالا بکشید تا جاییکه صورتتان مستقیم به جلو باشد و سپس سرتان را به وضعیت رو به پایین برگردانید. تکرار این حرکت می‌تواند به کاهش فشار واردشده بر روی عصب‌های گردن و تقویت عضلات اطراف آن کمک کند.

حرکات خمشی (خم کردن)

خم کردن انگشتان دست ‌و پا حرکاتی هستند که می‌توان آن‌ها در اول روز انجام داد. این حرکت‌ها مؤثرترین روش در تسکین بی‌حسی و گزگز ناشی از کاهش جریان خون یا درد عضلات هستند. انگشتان دست یا پایتان را به سمت بیرون و سپس به‌آرامی به سمت داخل خم‌کنید، این کار را چندین بار تکرار کنید.

شنا کردن

شنا کردن یک ورزشی عالی می‌باشد زیرا ورزشی با کمترین فشار وارده است که به بهبود جریان خون در اندام‌های شما کمک می‌کند و ازاین‌رو باعث کاهش بی‌حسی و خواب رفتن آن‌ها، بدون خطر تشدید این مشکل، می‌شود. شنا کردن همچنین ورزشی بسیار عالی برای سلامت کلی بدن است.

پیشگیری

---

• نشستن و ایستادنتان در وضعیتی مناسب باشد.
• روزانه ورزش کنید.
• از خوردن غذاهای چرب پرهیز کنید.
• از خوابیدن روی بازوها و یا نشستن در یک حالت مداوم پرهیز کنید.
• استرس را کم کنید.