گرفتگی، خشکی و اسپاسم عضلات کمر: علت و درمان آن با طب فیزیکی و ورزش

اگرچه گرفتگی عضلات کمر قابل درمان است و روش‌های درمانی زیادی برای آن وجود دارد، ولی روش‌های ارائه شده در طب فیزیکی برای درمان گرفتگی کمر کم‌ترین خطر و بیش‌ترین اثربخشی را برای بیمار به همراه خواهد داشت. اگر تا به حال کمرتان آسیب دیده باشد یا دچار محدودیت جسمی دیگری شده باشید، به خوبی می‌دانید که درد و گرفتگی کمر تا چه حد روند زندگی روزمره را تحت الشعاع قرار می‌دهد. کمر مانند یک نقطه کانونی برای بقیه بدن عمل می‌کند. کمر درد حرکت کردن را دشوار می‌کند، اجازه یک خواب و استراحت دلچسب را سلب می‌کند و مانع انجام بسیاری از کارها می‌شود. اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر نمونه بارزی از ناراحتی‌های کمر است. خشکی عضلات کمر نه تنها ناراحت کننده است، بلکه توانایی بیمار را برای راه رفتن، نشستن یا دراز کشیدن نیز مختل می‌کند. به طور خلاصه گرفتگی عضلات کمر انجام هر حرکتی را به چالشی آزاردهنده تبدیل می‌کند.

علل گرفتگی عضلات کمر

در ادامه علل گرفتگی کمر را شرح می‌دهیم.

آسیب دیدگی

آسیب دیدن ستون فقرات یا عضلات کمر به خشکی و گرفتگی عضلات کمر می‌انجامد. اگر آسیب دیدگی شدید باشد، اسپاسم‌ها مرتب عود می‌کند یا حتی دائمی می‌شود.

عفونت

عفونت‌هایی مانند آبسه اطراف ستون فقرات یا آبسه اپیدورال ستون فقرات باعث تحت فشار قرار گرفتن نخاع یا عصب‌های نخاعی مهره‌های صدری می‌شود و به درد، گرفتگی کمر و مشکلات دیگر کمر دامن می‌زند.

حالت اندامی نامناسب

نشستن به شیوه نامناسب به مدت طولانی یکی از علل گرفتگی عضلات کمر است. اگر پشت میز یا هنگام کار با رایانه مدام قوز می‌کنید، شانه‌هایتان در این وضعیت فشار بیشتری را به عضلات کمر وارد خواهد کرد.

بلند کردن اشیاء به روش نامناسب

حالت بدن هنگام بلند کردن اشیاء، به ویژه اشیاء سنگین، بسیار مهم است. اگر بدن هنگام بلند کردن اشیاء در وضع مناسبی قرار نداشته باشد، مشکل پارگی و کشیدگی عضلات پیش می‌آید که به نوبه خود به گرفتگی عضلات کمر دامن می‌زند.

مشکلات مفصلی

گاهی در ناحیه‌های اتصال دنده‌‌ها به ستون فقرات مشکلاتی به دلیل آسیب دیدگی یا حرکت اشتباه مفصل‌های مرتبط به وجود می‌آید که اسپاسم عضلات کمر را در پی دارد.

فتق دیسک کمر

فتق دیسک کمر یکی از علل گرفتگی عضلات کمر و درد بالای کمر محسوب می‌شود. فتق دیسک یکی از علل نادر گرفتگی عضلات کمر است، با این حال در بعضی موارد این ارتباط وجود دارد.

پوکی استخوان

پوکی استخوان عارضه‌ای است که استخوان‌ها را ضعیف می‌کند و تراکم استخوان را کاهش می‌دهد. پوکی استخوان علل مختلفی دارد و خود باعث آسیب ستون فقرات می‌شود که در نهایت بهگرفتگی عضلات کمر می‌انجامد.

فرسایش دیسک

بیماری‌ها و عارضه‌های مختلفی باعث فرسایش و تحلیل رفتن دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود. این فرسایش درد و گرفتگی عضلات کمر را در پی دارد. البته این مورد نیز از علل شایع اسپاسم کمر محسوب نمی‌شود.

قوز یا کیفوز

قوز یا کیفوز ستون فقرات در مهره‌های صدری از علل گوناگونی مانند پوکی استخوان نشأت می‌گیرد. این انحناء غیرطبیعی غالباً باعث مشکلات متعددی مانند درد و اسپاسم در کمر می‌شود.

علائم

علائم اسپاسم و خشکی عضلات کمر عبارت است از:

• درد عضلات کمر
• گرفتگی و خشکی عضلات کمر
• بروز درد تیز و تیرکشنده هنگام حرکت دادن کمر
• ناتوانی در حرکت دادن یا خم کردن کمر

تشخیص

پزشک از بیمار می‌خواهد که خم شود و چند حرکت را انجام دهد، سپس به نقاط خاصی از کمر فشار می‌آورد تا واکنش بیمار را مشاهده کند و علت گرفتگی کمر را تشخیص دهد. همچنین پزشک برای تشخیص بهتر، دستور رادیوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی می‌دهد.

درمان گرفتگی عضلات کمر

گرما درمانی

گرم کردن عضلات کمر به گردش خون کمک می‌کند و عضلات را شل می‌کند؛ در نتیجه گرفتگی عضلات تا حدی برطرف می‌شود. پدهای گرم کننده و موارد مشابه کمک موثری برای بیماران دچار کمر درد است.

سرما درمانی

سرما درمانی به روشی کاملاً متفاوت با گرما درمانی به رفع گرفتگی عضلات کمر کمک می‌کند. عضلات به این روش سرد می‌شود و فرایند التیام شتاب می‌گیرد. به این ترتیب عضلات بهبود می‌یابد و خشکی و گرفتگی عضلات کمر برطرف می‌شود.

ماساژ

ممکن است آن‌قدر خوش شانس باشید که بتوانید مشکل خشکی و گرفتگی عضلات کمر را به راحتی با ماساژ برطرف کنید. گاهی ماساژ شانه برای تسکین درد کفایت می‌کند و گاهی لازم است که کل پشت بدن ماساژ داده شود. ماساژ عضلات خشک و گرفته را شل می‌کند.

تزریق اوزون

اوزون تراپی درمانی ایده‌آل برای گرفتگی عضلات کمر و پشت بدن است. اوزون تراپی اسید لاکتیک را تجزیه می‌کند، تنفس سلولی را در عضلات کمر افزایش می‌دهد، دوران بهبود بافت آسیب دیده را تسریع می‌کند، رشد عضلات را شتاب می‌بخشد، گردش خون را بهبود می‌دهد و با التهاب، ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله می‌کند. از این گذشته اوزون جذب مواد معدنی و ویتامین‌ها را افزایش می‌دهد.

تزریق پی آر پی

پی آر پی (PRP) درمانی غیرجراحی برای افراد دچار اسپاسم عضلات کمر است. با تزریق این محلول بازسازی کننده فرایند طبیعی التیام‌بخشی بدن به واسطه فعال‌سازی سلول‌های بنیادی و پلاکت‌های ناحیه‌های آسیب دیده‌ای مانند کمر تسریع می‌شود. به این ترتیب بدون آن که لازم باشد بیمار مدتی طولانی استراحت کند یا دوران توانبخشی دردناکی را پس از جراحی پشت سر بگذارد، ظرف مدت کوتاه‌تری بهبود می‌یابد.

درمان دستی

درمان دستی شاخه‌ای از پزشکی است که بر منظم کردن ستون فقرات استوار است. متخصصین درمان دستی معتقداند که یکی از دلایل اصلی درد، به‌هم خوردن هم‌ترازی مهره‌های ستون فقرات است. این گروه از متخصصین از روش‌هایی چون لمس، فشار، ماساژ، دستکاری ستون فقرات با دست، برنامه‌های ورزش درمانی و مشاوره سبک زندگی بهره می‌گیرند. این تکنیک‌ها التهاب، ورم، درد و گرفتگی عضلات کمر را کاهش می‌دهد.

طب سوزنی

طب سوزنی یکی از درمان‌های پزشکی چین باستان است که با هدف باز کردن کانال‌های انرژی داخل بدن انجام می‌شود. این روش درد و گرفتگی نقاط مختلف بدن، از جمله کمر را نیز از بین می‌برد؛ برای این کار متخصص سوزن‌های بسیار ظریفی را در نقاط خاصی از کمر فرو می‌کند.

درمان نقاط ماشه‌ای

نقاط ماشه‌ای نوعی اسپاسم یا گرفتگی مزمن (هیپرتونی‌سیتی) را ایجاد می‌کند که با درد کمتری همراه است، اما باعث خشکی، گرفتگی و حساسیت به لمس عضلات می‌شود. ماساژ روشی بسیار موثر برای رفع گرفتگی ناشی از نقاط ماشه‌ای است. البته اثر آن کوتاه مدت خواهد بود، مگر آن که نقاط ماشه‌ای حتی‌الامکان از بین برده شود.

نرمش‌های کششی و حرکات اصلاحی

کشش کبری

کشش کبری را می‌توانید در هر جایی که احساس راحتی می‌کنید و فضای کافی دارد، انجام دهید. این حرکت کششی گرفتگی عضلات کمر بسیاری از بیماران را برطرف می‌کند و دردشان را تسکین می‌دهد. هنگام انجام حرکت باید پاها را به هم بچسبانید و تا جایی که می‌توانید شانه‌ها را بالا ببرید.

چرخش کمر

چرخش کمر یک حرکت کششی آسان است که عضلات سرینی بزرگ را به کار می‌گیرد و گرفتگی عضلات کمر را برطرف می‌کند. دقت کنید که هنگام رد کردن یک پا از روی بدن، نباید هر دو شانه را از روی زمین بلند کنید.

کشش کمر در حالت خوابیده

کشش عضلات پایین کمر در حالت خوابیده تمرینی موثر برای رفع اسپاسم عضلات کمر است. زانوها را با دستها بگیرید و به سمت قفسه سینه بالا بکشید. اگر کمرتان از روی زمین بلند شد، نگران نشوید. حداکثر 30 ـ 15 ثانیه در این حالت بمانید، سپس به حالت اولیه برگردید.

حرکت روی توپ تناسب اندام

این حرکت عضلات بدن را به روش دیگری تحت کشش قرار می‌دهد و پس از مدتی کوتاهی متوجه تاثیرگذاری آن در رفع گرفتگی عضلات کمر و کمک آن به تسکین درد خواهید شد. تا زمانی که می‌توانید بدن را روی توپ نگه دارید.

پیشگیری

با رعایت توصیه‌های زیر می‌توانید از اسپاسم عضلات کمر جلوگیری کنید:

• اگر سابقه آسیب‌دیدگی ورزشی دارید، به عضله گرفته استراحت بدهید.
• تخت یا سطحی راحت انتخاب کنید تا کمر دردناک در دوران اسپاسم بی‌حرکت بماند.
• نفس‌های آهسته و عمیق بکشید تا عضلات‌تان شل شود.
• تمرین‌های کششی عضلات را با احتیاط و به آرامی انجام دهید.
• بین ست‌های تمرینات کششی به خود استراحت بدهید. نباید اجازه بدهید که عضلات هنگام استراحت کردن منقبض شود.
• مواد مغذی مصرف کنید. پایین بودن کلسیم، منیزیم و پتاسیم خون مشکل شایع بیمارانی است که از گرفتگی و خشکی عضلات کمر رنج می‌برند.
• آب بدن را تامین کنید، نوشیدن مایعات از گرفتگی عضلات کمر جلوگیری می‌کند و دوران بهبود را تسریع می‌کند.
• زمان زیادی را در تخت نگذرانید یا مدت طولانی ننشینید.