کاربرد لیزر درمانی (کم توان و پرتوان) برای تسریع روند بهبودی بیمار

درمان لیزری، که به نام درمان نوری نیز شناخته می‌شود، روشی از درمان است که از انواع خاصی از پرتوهای نوری، برای تعامل با بافت مورد نظر استفاده می‌کند. درمان لیزری، بافت را گرم نمی‌کند و برش نمی‌دهد، برخلاف آنچه که در لیزر با توان بالا اتفاق می‌افتد. بسیاری از درمان‌های دارویی، درد را پنهان کرده و یا تنها علائم بیماری را مشخص می‌کنند. روش لیزری، شرایط زیربینایی را درمان کرده و یا برای تسریع روند بهبودی بیمار، پاتولوژی انجام می‌دهد. این گفته به این معناست که درمان‌های لیزری اثربخش بوده و مزیت‌های حاصل از آنها، طولانی مدت می‌باشند. درمان لیزری برای رفع کردن درد و پیشبرد بهبودی در انواع مختلفی از شرایط پزشکی مانند مشکلات اسکلتی، عضلانی، آرتروز، آسیب‌های ورزشی، زخم‌ها و بیماری‌های مزمن یا دژنراتیو، کاربرد دارد.

انواع لیزر

---

بر اساس قدرت و طول موج، لیزرها در دسته‌های متعدد قرار می‌گیرند. لیزرهای درمان معمولاً شامل کلاس 3B، لیزر کم توان (LLLT) با قدرت کمتر از 500mW، و کلاس 4، لیزر پرتوان با قدرت 500mW یا بالاتر می‌باشند.

مزایای درمان لیزری چه چیزهایی هستند؟

---

درمان با لیزر، یک روش ایمن و اثربخش برای گسترده‌ی وسیعی از مشکلات پزشکی و تنوع گوناگونی از مسائل عمومی سلامت است. دیگر مزایای آن عبارتند از:

مزایای کلینیکی

این مزایا شامل موارد زیر می‌باشند:

•  برطرف کردن درد
•  کاهش نیاز به داروها
•  بازیابی توان تحرک طبیعی و عملکرد فیزیکی
•  غیر تهاجمی بودن
•  غیر سمی بودن
•  بدون عوارض معکوس شناخته شده
•  بدون تداخلات دارویی
•  این روش معمولاً مداخلات جراحی را غیر ضروری می‌سازد.
•  این روش، یک گزینه‌ی درمانی جایگزین را برای افرادی فراهم می‌کند که به درمان‌های سنتی پاسخ نداده‌اند.

اثرات فیزیولوژیکی

افزایش تولید و آزادسازی:

•  اندورفین: داروی مسکن طبیعی
•  کورتیزول: پیش‌گیرنده‌ی کورتیزون
•  هورمون رش: که در ترمیم بافت کاربرد دارد.
• ATP: که متابولیسم سلولی را بهبود بخشیده و تنظیم می‌کند.
•  افزایش سنتز پروتئین: کلاژن، DNA، تسهیل جریان وریدهای فیبروبلاست و لنفاوی
•  افزایش رگ‌زایی: بالا بردن اشباع اکسیژن که باعث بهبود پاسخ ایمنی بدن و غیره می‌شود.

چه بیماری‌هایی می‌توانند با  لیزر سطح پایین درمان شوند؟

---

زمانی که بخواهیم اثربخشی  لیزر سطح پایین (LLLT) در مقیاس ماکرو را در نظر بگیریم، اثرات ضد التهابی بسیار مهمی را می‌یابیم. با این حال، تمامی اثرات LLLT دارای منبعی در سطح سلولی هستند. در عمل، درمان لیزر سطح پایین، می‌تواند برای درمان موارد زیر استفاده شود:

•  اختلالات اسکلتی عضلانی مانند دردهای عضلانی
•  آرتروز
•  تاندونیت
•  سندروم تونل کارپال
•  درد گردن
•  کمر درد
•  درمان زخم‌ها
•  آسیب‌های ورزشی وارد شده به بافت‌های نرم (تاندونوپاتی آشیل، تنیس البو و گلف البو)
•  شانه‌ی یخ‌زده

لیزر چگونه عمل می‌کند؟

---

درمان لیزر در فیزیوتراپی، یک فرایند شیمیایی عکس می‌باشد. لیزر سرد، توانایی سلول‌ها را دریافت اکسیژن و مواد مغذی و رد کردن مواد زائد و سموم، بالا می‌برد. این نوع لیزر همچنین نفوذپذیری سلول را افزایش می‌دهد که باعث کاهش چشم‌گیری در تورم، درد و التهاب می‌گردد. این فوتون‌های قدرتمند با کروموفورها در میتوکندری سلول‌ها واکنش نشان می‌دهند تا آدنوزین تری فسفات (ATP)، انرژی شیمیایی مورد نیاز برای بهبودی و جوان‌سازی، را تولید کنند. این فرایند، التیام و بازیابی عملکرد بدن را با تبدیل انرژی نوری به انرژی بهبودی، سرعت می‌بخشد.

لیزر پر توان چیست؟

---

فناوری لیزر پرتوان (HLT) بر اساس اصول شناخته شده‌ی درمان لیزر سطح پایین (LLLT) می‌باشد. برخلاف LLLT، قدرت بالا و انتخاب طول موج صحیح در HLT، باعث نفوذ عمیق در بافت شده و از طریق یک فرایند طبیعی انتقال انرژی (اثر تحریک زیستی و فوتومکانیکی)، به صورت چشم‌گیری تسکین و بازیابی را سرعت می‌بخشد. لیزر پرتوان شکلی از مدیریت درد قدرتمند و بدون اعتیاد را ارائه داده و بخصوص در درمان آسیب‌های ورزشی مانند کشش عضلات یا انحراف مفاصل، درد کمر ناشی از مثلاً فتق دیسک یا اختلالات موجود در ناحیه‌ی سرویکس، اثربخش می‌باشد.

آیا این روش دارای عوارض جانبی یا ریسک‌های مرتبط است؟

---

در طول بیش از بیست سال استفاده از لیزر درمانی در فیزیوتراپی توسط پزشکان در سراسر جهان، عوارض جانبی بسیار کمی گزارش شده است. گاهاً برخی از آسیب‌های قدیمی یا سندروم‌های درد ممکن است برای چند روز تشدید شوند، چرا که پاسخ تسکینی، پس از درمان فعال‌تر می‌باشد. گرچه لیزر درمانی پرتوان عموماً برای استفاده و بهبود فرایندهای ترمیمی ایمن است، اما هنوز هم می‌تواند به چشم آسیب بزند بنابراین، به کار بردن عینک محافظ در هنگام درمان، واجب می‌باشد. با افزایش قدرت لیزر پرتوان، باید جوانب احتیاط را در مقابل اثرات گرمایی آن به جا آورد چرا که این اثرات از یک سو ویژگی‌های درمانی بسیار خوشایندی را فراهم می‌کند اما از سوی دیگر، اگر بر آن نظارت نشود و توسط یک فرد متخصص به کار گرفته نشود، می‌تواند به بافت آسیب بزند.

هزینه‌ی درمان لیزری چقدر است؟

---

پس از تکمیل ارزیابی و تشخیص جامع، یک برنامه‌ی درمانی شخصی برای هر فرد در نظر گرفته می‌شود. در این زمان، تمامی هزینه‌های درمان به بیمار گفته می‌شود. هزینه‌ی میانگین درمان، به وضعیت بیمار و تعداد نواحی تحت درمان او بستگی دارد.

پرسش و پاسخ

---

برخی از سوالات رایج مردم درباره لیزرفیزیوتراپی عبارتند از:

آیا این روش می‌تواند همراه با دیگر شکل‌های درمانی استفاده شود؟

بله. لیزر درمانی در فیزیوتراپی معمولاً با دیگر روش‌های درمان شامل فیزیوتراپی، درمان‌های دستی، ماساژ درمانی، الکتروتراپی و حتی به دنبال جراحی استفاده می‌شود. دیگر مدولاسیون‌های تسکین، تکمیلی بوده و می‌توانند همراه با لیزر، به منظور افزایش اثربخشی آن استفاده شوند.

لیزر درمانی چه مزایایی نسبت به دیگر شکل‌های درمان دارد؟

این روش به استفاده از دارو و جراحی نیاز ندارد، بنابراین شامل عوارض جانبی و ریسک نبوده و سریع و راحت است. مطالعات نشان می‌دهند که در مورد اثرات معالج، لیزر درمانی در فیزیوتراپی دارای اثر درمانی یکسان یا بیشتر، نسبت به دیگر روش‎های فیزیوتراپی می‌باشد. تسکین درد با این روش، معمولاً فوری و بلافاصله است.

بیمار چند وقت باید تحت درمان باشد؟

عارضه‌های حاد باید هر روز درمان شوند، بخصوص اگر همراه با درد زیاد باشند. مشکلات مزمن‌، زمانی که جلسات درمانی 2 تا 3 بار در هفته برقرار می‌شوند، بهتر به درمان پاسخ می‌دهند. با مشاهده‌ی بهبودی در بیمار، این تعداد به یک بار در هفته یا یک هفته در میان، کاهش می‌یابد.

چه تعداد جلسات درمانی مورد نیاز است؟

تعداد جلسات به طبیعت بیماری تحت درمان بستگی دارد. برای برخی از عارضه‌های حاد، 3 تا 6 جلسه کافی است. بیماری‌های با طبیعت مزمن، ممکن است به 6 تا 12 جلسه (یا حتی بیشتر) نیاز داشته باشند. بیماری‌هایی مانند آرتروز شدید ممکن است به دوره‌ی مداوم درمانی برای کنترل درد نیاز داشته باشند.

نتایج حاصل از درمان، چه زمانی مشاهده می‌شوند؟

بیمار ممکن است بهبودی در شرایط خود را (که معمولاً کاهش درد است)، بلافاصله بعد از درمان احساس کند. گاهی اوقات، بیمار بعد از گذشت چند جلسه از درمان، احساس بهبودی نمی‌کند اما عدم احساس، به این معنا نیست که بهبودی حاصل نشده است. نتایج معمولاً پس از 3 یا 4 جلسه، احساس می‌شوند.

آیا نتایج حاصل، طولانی مدت هستند؟

درمان لیزری، به منظور بهبود بیماری است. این درمان برای پوشاندن یا پنهان کردن بیماری نیست. این که بیمار پس از انجام این درمان احساس بهبودی می‌کند، به این دلیل است که واقعاً بهتر شده است. بنابراین، نتایج حاصل از این روش، کاملاً طولانی مدت هستند.

آیا درمان لیزر درد دارد؟ این درمان چه حسی دارد؟

در هنگام درمان هیچ احساسی وجود ندارد یا احساس خیلی کمی وجود دارد. معمولاً شخص احساس گرما یا مورمور التیام بخشی می‌کند. مناطقه درد یا تورم ممکن است قبل از کاهش درد، کمی حساس شوند.

باید چطور لباس بپوشم؟

پوشیدن لباس راحت، بهترین گزینه است. بر اساس آسیب، پوشیدن شلوارک یا لباس آستین کوتاه می‌تواند به پزشک کمک کند که راحت‌تر به بدن شما دسترسی داشته باشد.

هر جلسه‌ی درمانی چقدر طول می‌کشد؟

جلسات درمان معمولاً 4- 8 دقیقه هستند، اما به اندازه‌ی ناحیه‌ی تحت درمان بستگی دارند.

چه تفاوتی میان لیزر پرتوان K و لیزر سرد وجود دارد؟

لیزرهای سرد، لیزرهای با توان کم هستند و معمولاً تنها قادر به تولید قدرتی به اندازه‌ی 5 وات یا پایین‌تر می‌باشند. لیزر K کلاسی از لیزر IV است که 20 تا 25 وات قدرت را تولید می‌کند. برای دستیابی به مزیت درمان ماکزیموم، لیزر K برای نفوذ عمیق‌تر و حل مشکلات مزمن، بسیار اثر بخش می‌باشد.

آیا اثربخشی این روش، به طور مطمئن ثابت شده است؟

بله. هزاران مطالعه‌ی منتشر شده هستند که اثربخشی کلینیکی درمان لیزری را نشان می‌دهند. در میان این مطالعات، بیش از یک صد مطالعه‌ی علمی و دقیقاً کنترل شده هستند که اثربخشی لیزر را برای بسیاری از شرایط کلینیکی، مستند کرده‌اند.

لیزر چقدر عمیق به بافت نفوذ می‌کند؟

پرسش صحیح این است که پرتوی لیزر تا چه حدی از عمق، اثربخش می‌باشد؟ پاسخ به این پرسش به موارد زیر بستگی دارد:

•  طول موج 630- 660 نانومتر، تنها به اندازه‌ی چند میلیمتر در بافت نفوذ می‌کند.
•  طول موج 810 نانومتر می‌تواند به 60 میلیمتری برسد.
•  بافت چربی، یک انتقال‌دهنده‌ی خوب پرتو لیزر است.
•  بافت عضله یک انتقال‌دهنده‌ی ضعیف‌تر بوده و فاکتور انتقال به مقدار خون موجود در قسمت تحت تابش بستگی دارد.
•  به نظر می‌رسد پرتو موازی بهتر نفوذ می‌کند، اما باعث از هم جدا شدن بافت می‌شود.
•  زمانی که پزشک درمان را در تماس با پوست انجام داده و فشاری را بر روی پوست وارد می‌کند، در واقع پوست را از جریان خون محروم می‌سازد. هموگلوبین پرتو لیزر را خیلی خوب جذب می‌کنند، بنابراین در بافت بدون چربی، نفوذ بهتر است.
  • عمق نفوذ به رنگ پوست نیز بستگی دارد.

آیا پرتو لیزر بر روی باکتری‌ها و ویروس‌ها اثر می‌گذارد؟

تأثیر درمان لیزر فیزیوتراپی، مشابه آنچه که در درمان تومورهای سرطانی انجام می‌شود، می‌باشد. کشت‌های مستقلی از باکتری‌ها با تابش پرتو لیزر رشد می‌کنند. خوشه‌های باکتریایی در بدن، به دلیل پاسخ افزایشی سیستم ایمنی، می‌میرند. حتی بعضی گزارشات درباره‌ی بهبود اثرات واکسن در زمان تابش پرتو لیزری به نقطه‌ی ورود آمپول واکسن، وجود دارد.

چطور می‌توانم بفهمم که درمان لیزر برای من مناسب است؟

پزشک، شرایط بیمار را ارزیابی کرده و یک معاینه‌ی کامل درمان لیزری را برای تعیین مناسب بودن فرد برای این روش انجام می‌دهد.

ارزیابی‌های قبل از انجام لیزر تراپی چه هستند؟

پزشک قبل از انجام لیزر درمانی اقدامات زیر را برای بیمار انجام می‌دهد:

•  معاینه‌ی فیزیکی: آزمایشات ارتوپدی، عصبی و ستون فقرات برای تعیین وضعیت سلامت عمومی بیمار و مشکلات او انجام می‌شوند.
•  تشخیص: بر اساس سابقه‌ی پزشکی بیمار، معاینات و یافته‌های آزمایشگاهی یا اشعه‌ی ایکس، پزشک شرایط بیمار را تشخیص داده و مشکل او و طریقه‌ی درمان آن را توضیح می‌دهد.

آیا درمان لیزری می‌تواند بر روی ایمپلنت‌های پزشکی یا بر روی فلزات انجام شود؟

بله. درمان لیزر در فیزیوتراپی یک روش نوری است. هیچ گرمایی در ایمپلنت‌های گرمایی یا جراحی شده، شامل نمی‌شود. درمان لیزر می‌تواند به صورت ایمن و بدون هیچ عارضه‌ی جانبی استفاده شود. این روش، یک درمان به شدت مؤثر برای التیام زخم‌های پس از جراحی است. بسیاری از بیماران پس از جایگزینی زانو یا لگن، این روش را از پزشک خود درخواست می‌کنند.

موانع مصرف LLLT چه چیزهایی هستند؟

موارد منع مصرف رایجی برای تمامی انواع روش‌های فیزیوتراپی وجود دارد. یکی از آنها وجود سرطان است. موارد دیگری مانند حاملگی، دیابت و غیره نیز وجود دارد با این حال این موارد در اختیار پزشک متخصص می‌باشند. اگر در مورد پای دیابتیک، اثرات درمانی قابل توجه بوده و ریسک اختلالات درمان انسولین ناچیز باشد، به نظر می‌رسد که درمان به خوبی پیش رفته است.

آیا محدودیتی در تعداد درمان‌هایی که فرد می‌تواند دریافت کند، وجود دارد؟

خیر. هیچ محدودیتی در تعداد درمان‌ها وجود ندارد چرا که این روش، تهاجمی نیست. به پزشک بستگی دارد که تعیین کند آیا بیمار به درمان‌های بیشتری نیاز دارد یا نتیجه بگیرد که در مورد این بیمار، روش لیزر مؤثر نبوده و دیگر گزینه‌های درمانی را پیشنهاد دهد.

آیا لیزر پر توان می‌تواند باعث سوختگی شود؟

از آنجا که درمان همواره دینامیک بوده و اپلیکاتور به صورت مداوم بر روی سطح پوست حرکت می‌کند، احتمال سوختگی بیمار توسط لیزر پرتوان بسیار پایین است. زمانی که دستگاه در حالت پالسی (تخفیف درد) استفاده شود، هیچ احساس گرمایی وجود نداشته و یا احساس گرما خیلی خفیف است. در حالت مداوم (تحریک زیستی)، برنامه‌های درمانی به منظور تأمین امنیت، به صورت از پیش تنظیم شده، هستند. برای اطمینان از ایمنی کامل، قدرت لیزر پرتوان از مقادیر کم شروع شده و در صورت تمایل، افزایش می‌یابد. پزشکانی که از لیزر پرتوان استفاده می‌کنند، به خوبی برای این امر آموزش دیده‌اند.

چه مراقبت‌هایی زمان استفاده از لیزر پر توان لازم است؟

درمان با لیزر پرتوان ایمن است. با این حال، جوانب احتیاط باید به منظور اطمینان از ایمنی بیشتر، رعایت شوند. پرتو پرتوان لیزر می‌تواند برای چشم‌ها خطرناک باشد (حتی برای چشم‌های بسته)، بنابراین هم بیمار و هم پزشک باید از عینک‌های محافظی که توسط تأمین‌کننده‌ی دستگاه ارائه شده است، استفاده کنند. از آنجا که لیزر پرتوان با قدرت بالا اعمال می‌شود، پزشک باید در طول فرایند، به صورت مکرر از بیمار درباره‌ی حس او پرسیده و قدرت لیزر را با توجه به احساس بیمار، تنظیم کند.