در بین مهره‌های گردن دیسک‌های گردنی وجود دارد. دیسک گردن در حالی که امکان حرکت مهره‌ها را فراهم می‌کند، از مهره‌ها در برابر وزن سر نیز حمایت می‌کند. زمانی که مایع ژله‌ای درون دیسک از طریق پارگی موجود در رباط‌های ضخیمی که دور دیسک را فرا گرفته‌اند، بیرون می‌زند به آن فتق دیسک گردنی گفته می‌شود. فتق در کانال نخاعی رخ می‌دهد و می‌تواند اعصاب نخاعی یا حتی نخاع را فشرده کند.
آسیب به عصب گردن
ستون فقرات گردنی حاوی 7 مهره است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند و مهره‌های C1 تا C7 را شامل می‌شود. دیسک‌های بین مهره‌ای بین دو مهره مجاور قرار دارند. به عنوان مثال، دیسک C5-C6 بین مهره های C5 و C6 قرار دارد. اگر دیسک C5-C6 دچار فتق شود، می‌تواند ریشه عصبی C6 را فشرده کند. علائم و نشانه‌های فتق دیسک گردن بسته به اینکه کدام ریشه عصبی فشرده می‌شود، متفاوت است. مثلا:
- C4-C5 (ریشه عصبی C5): درد، سوزن سوزن شدن، و یا بی‌حسی که ممکن است به شانه سرایت کند. ضعف نیز ممکن است در شانه (عضله دلتوئید) و سایر عضلات احساس شود.
- C5-C6 (ریشه عصبی C6): درد، سوزن سوزن شدن، و یا بی‌حسی ممکن است در قسمت شست دست احساس شود. ضعف ممکن است در عضلات دو سر بازو (عضلات جلوی بازوها) و عضلات اکستانسور مچ در ساعد نیز احساس شود. دیسک C5-C6 یکی از رایج‌ترین دیسک‌هایی است که دچار فتق می‌شود.
- C6-C7 (ریشه عصبی C7): درد، سوزن سوزن شدن، و یا بی‌حسی ممکن است به دست و انگشت وسط تابیده شود. ضعف نیز ممکن است در عضلات سه سر بازو (عضلات قسمت پشت بازو)، برآمدگی انگشت و سایر عضلات احساس شود. احتمال فتق دیسک C6-C7در ستون فقرات گردنی بالا است.
- C7-T1 (ریشه عصبی C8): درد، سوزن سوزن شدن، و یا بی‌حسی ممکن است در قسمت جلوی بیرونی و صورتی دست احساس شود. ضعف ممکن است در فلکسورهای انگشت (دستگیره) و سایر عضلات نیز تجربه شود.
موارد فوق الگوهای معمولی درد همراه با فتق دیسک گردنی هستند اما مطلق نیستند. علائم برخی از افراد متفاوت از سایرین است، بنابراین درد مفاصل و سایر علائم آن‌ها متفاوت خواهد بود.
علل دیسک گردن
بیشتر اوقات، بیماران حادثه یا آسیب خاصی را که منجر به فتق دیسک آن‌ها شده است، به یاد نمی‌آورند و اغلب به نظر می‌رسد علائم آن‌ها بدون هیچ دلیل مشخصی شروع می‌شود. گاهی اوقات یک تصادف اتومبیل، آسیب‌دیدگی در محل کار یا آسیب ورزشی دلیل اصلی دیسک گردن شما است. ساختار ضخیم حلقه فیبری یا آنولوس دیسک از حدود 30 – 40 سالگی نازک می‌شود. این امر منجر به پوسیدگی دیسک و فتق می‌شود. بنابراین آنولوس نیز می‌تواند در اثر آسیب‌دیدگی پاره شود. هنگامی که حلقه فیبری پاره می‌شود، مواد درون دیسک دیگر می‌تواند از طریق پارگی ایجاد شده خارج و وارد کانال ستون فقرات شود.
از کجا بفهمیم دچار دیسک گردن شده ایم
فتق دیسک گردن زمانی اتفاق می‌افتد که مواد نرم داخلی و پروتئین‌های التهابی داخل دیسک به لایه بیرونی محافظ و احتمالاً به ستون فقرات نشت کند. فتق دیسک معمولاً با التهاب یا فشردن ریشه عصبی نزدیک آن باعث ایجاد درد شدید یا شوک در گردن و بازو می‌شود. سایر ساختارهای مجاور مانند نخاع نیز ممکن است ملتهب و دردناک شوند.
برخی علائم و علائم رایج فتق دیسک گردن شامل موارد زیر است:
- گردن درد. این درد معمولاً به سمت پشت یا اطراف گردن احساس می‌شود. این بیماری می‌تواند درد خفیفی داشته باشد که در صورت لمس کردن شدید می‌شود یا سوزش و حساسیت ایجاد می‌کند.
- درد رادیکولار. این درد می‌تواند از عصب تحت فشار در گردن به سمت پایین و به شانه، بازو، دست و / یا انگشتان تابیده شود. این درد گاهی اوقات باعث ایجاد احساس گرما یا حسی شبیه به شوک الکتریکی می‌کند.
- رادیکولوپاتی گردن. التهاب ریشه عصبی یا عصب تحت فشار ممکن است باعث بی‌حسی و ضعف در ناحیه شانه، بازو، دست و / یا انگشتان شود. درد رادیکولار نیز در برخی موارد ممکن است با رادیکولوپاتی همراه باشد.
- علائم با موقعیت‌ها یا فعالیت‌های خاص سر بدتر می‌شوند. درد فتق دیسک شعله‌ور می‌شود و در هنگام فعالیت‌ها مانند بازی ورزشی یا بلند کردن وزن سنگین وخیم‌تر می‌شود. برخی از موقعیت‌های سر مانند پیچاندن به یک طرف یا کج کردن سر به جلو ممکن است درد را بدتر کند.
- سفتی گردن. درد و التهاب ناشی از فتق دیسک گردن ممکن است حرکات خاصی در گردن را محدود کرده و دامنه حرکت را کاهش دهد.
الگوهای خاص درد و نقص عصبی تا حد زیادی توسط محل فتق دیسک تعیین می‌شود.
تشخیص پزشک برای دیسک گردن
فتق دیسک اغلب بعد از شکایت بیمار از درد گردن و توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. پزشک تاریخچه و علائم را از بیمار می‌گیرد و معاینه جسمی را انجام می‌دهد و در صورت مشکوک بودن به دیسک و معمولاً برای تأیید تشخیص، دستور آزمایش تصویربرداری را می‌دهد. آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تست الکترودیاگنوز
الکترومیوگرافی (EMG) آزمایشی است که نشان می‌دهد عضلات خاصی سیگنال‌های الکتریکی صحیح را از اعصاب خود دریافت می‌کنند یا خیر. دو بخش برای این تست وجود دارد:
- انجام اقدامات عصبی که شامل شوک‌هایی است که به خواننده امکان می‌دهد میزان سرعت ارسال پیام توسط عصب، و در نتیجه سلامت عمومی آن را تعیین کند.
- آزمایش الکترود سوزنی با نمونه برداری از چندین عضله با الکترود انجام می‌شود تا مشخص شود آیا عضلات سیگنال‌های الکتریکی صحیحی را از هر عصب به طور جداگانه دریافت می‌کنند یا خیر. هنگامی که یک گروه خاص از ماهیچه‌ها به طور عادی کار نکنند، این آزمایش به متخصص مغز و اعصاب اطلاع می‌دهد که مشکل در کجا قرار دارد و شدت جراحت چقدر است.
تصویربرداری رادیوگرافی
انواع تست‌های تشخیصی برای دیسک گردن شامل موارد زیر است:
- اشعه ایکس آسان‌ترین وسیله برای تصویربرداری از ستون فقرات است. اشعه ایکس تراز و تغییرات دژنراتیو استخوان‌ها را نشان می‌دهد. فضای دیسک‌ها نیز در این آزمایش دیده می‌شود اما هیچ تصویری از نخاع، اعصاب و مواد واقعی دیسک دیده نمی‌شود. آسیب شناسی استخوانی مانند شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها و متاستازهای سرطانی، بدون شک به سرعت توسط اشعه ایکس شناسایی می‌شوند.
- سی‌تی اسکن برای تصویربرداری مقطعی از ستون فقرات و افزایش جزئیات تصویر از نخاع، اعصاب و دیسک‌ها مفید است اما کمتر از تصویربرداری MRI انجام می‌شود.
- MRI در حال حاضر بهترین وسیله برای تجسم کلیه ساختارهای مهم ستون فقرات گردن است. با یک مطالعه دقیق MRI ، جزئیات قابل توجهی از استخوان‌ها، دیسک‌ها، نخاع، رباط‌ها و حتی اعصاب در دسترس خواهد بود. مطالعات MRI به احتمال زیاد تعیین‌کننده اصلی آسیب ناشی از مشکلات ستون فقرات گردن، صرف نظر از ماهیت آن‌ها، است.
سایر آزمایشات
سایر روش‌های تشخیصی برای دیسک گردن توسط متخصصین می‌تواند آزمایشات زیر باشد:
- آزمایش خون در صورت وجود مشكل در نخاع ممكن است انجام شود. همچنین، ممکن است اشکال خاصی از آرتریت (روماتوئید) با آزمایش خون تشخیص داده شود.
- ارزیابی تراکم استخوان در تشخیص از دست دادن کلسیم، همانطور که در پوکی استخوان مشاهده می‌شود، شرایطی را ایجاد می‌کند که ساختار استخوان‌ها در همه جا تضعیف شود.
پس از تشخیص علائم و علل دیسک گردن اولین اقدام، شروع درمان است
بیشتر دیسک‌های گردنی که باعث تابش درد به بازو می‌شوند، طی شش تا هشت هفته اول پس از بروز علائم بهبود می‌یابند. اکثر بیمارانی که دچار درد بازو هستند، متوجه می‌شوند که درد آن‌ها به آرامی پس از یک بازه زمانی دو ماهه بهبود می‌یابد و حتی بی‌حسی و ضعف آن‌ها نیز ممکن است بهبود یابد. رویکرد اولیه درمان باید شامل داروهای ضد التهابی مانند آسپرین، Advil یا Aleve باشد. فیزیوتراپی از جمله کشش عمومی نیز می‌تواند باعث تسکین درد شود. در بعضی موارد، تزریق استروئید اپیدورال ممکن است مناسب باشد. بسیار مهم است که بیمارانی که فتق دیسک گردنی دارند، دستکاری منفعل ستون فقرات گردن مانند معالجه کایروپراکتیک را انجام ندهند. چنین حرکت اجباری در ستون فقرات گردن می‌تواند باعث فتق بیشتر دیسک، افزایش درد بازو، بی‌حسی، ضعف با نتایج بالقوه فاجعه باری شود. از دستکاری گردن باید کاملاً اجتناب کنید.
جراحی دیسک گردن بعد از درمانهای بدون جراحی
اگر تابش درد بازو، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف بیش از شش تا هشت هفته ادامه داشته باشد، یا در صورت وجود بی‌حسی یا ضعف عمیق ، یا در صورت بروز علائم در پاها ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید.. اگر هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد، تصمیم به جراحی بر اساس خواسته بیماران گرفته می‌شود تا از درد رادیکال بازوی آن‌ها کاسته شود. جراحی فتق دیسک گردن برای بیمارانی که فقط درد گردن دارند توصیه نمی‌شود.
روش برداشتن دیسک از گردن معمولاً با نتایج عالی انجام می‌شود. برش 1 تا 1.5 اینچی در قسمت جلوی سمت چپ گردن زده می‌شود. نای و مری به سمت راست بیمار جمع می‌شوند در حالی که عروق پالس و گردن در سمت چپ جمع می‌شوند. ستون فقرات گردن در قسمت جلوی گردن بسیار نزدیک و در دسترس است. سپس دیسک گردن برداشته می‌شود و در جای آن تکه‌ای از یک پیوند استخوانی قرار می‌گیرد تا ارتفاع طبیعی مهره‌ها حفظ شود و از ایجاد درد در گردن بعد از عمل جلوگیری کند. اغلب، یک صفحه تیتانیوم در سراسر دیسک قرار می‌گیرد تا پایداری آن حفظ شود. جراحی یک تا یک و نیم ساعت طول می‌کشد و بیمار با گردن بند طبی در اتاق ریکاوری به هوش می‌آید. این گردن بند طبی به مدت 6 هفته و در طی بهبودی استخوان باید پوشیده شود. پس از این مدت، گردن بند برداشته می‌شود و بیمار می‌تواند بیشتر فعالیت‌های خود را از سر بگیرد.
نتایج جراحی
نتایج حاصل از دیسککتومی گردن تقریباً 95٪ احتمال تسکین خوب یا عالی از درد تابشی بازو را نشان داده است. دیسک گردن بعداز عمل در بیشتر موارد بهبود می‌یابد. برای بهبودی کامل ضعف بازو ممکن است به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید. پیش‌بینی می‌شود که با گذشت زمان درد شما تسکین یافته و قدرت عضله شما بهبود یابد. بعد از گذشت سه تا چهار ماه از عمل، بیمار می‌تواند تمام فعالیت‌های خود را بدون محدودیت را از سر بگیرد. حدود 7٪ حرکات گردن هنگام برداشتن دیسک از بین می‌رود. به طوری که بیشتر افراد بعد از عمل متوجه تفاوت در عملکرد گردن خود نمی‌شوند.
عوارض جراحی
عوارض ناشی از این عمل جراحی بسیار نادر است. شایع‌ترین آن‌ها عدم موفقیت فیوژن استخوان است. این اتفاق در 5 تا 8 درصد بیماران رخ می‌دهد. در صورت بروز، نیمی از بیماران هیچ علامتی ندارند و هیچ عمل یا درمان دیگری لازم نیست. برای بیمارانی که به دلیل عدم موفقیت فیوژن دچار درد گردن می‌شوند، ممکن است برای انجام فیوژن جامد دیسک و کاهش درد گردن، یک جراحی دیگر نیاز باشد. خطر فلج شدن با این عمل جراحی یک نفر از چند هزار نفر است. میزان عفونت کمتر از یک در صد است. عوارض دیگر نیز بسیار نادر است.
