پیچ‌خوردگی مچ پا در واقع کشیده شدن یا پارگی یک یا چند رباط مچ پا یا تاندون مچ پا است. رباط‌های مچ پا نوارهای بافتی و تا حدودی انعطاف پذیر هستند که استخوان مچ پا را سرجایش نگه می‌دارند. به دلیل کوچکی اندازه‌ی مفصل و فشار مضاعفی که هنگام راه رفتن، دویدن و پریدن به مچ پا وارد میشود مخصوصاً اگر سطح زیر پا ناهموار باشد، مچ پا به شدت در معرض پیچ خوردگی قرار می‌گیرد.
ما در کلینیک تخصصی فیزیوتراپی از درمان‌های فیزیوتراپی و ورزش برای معالجه آسیب‌های مچ پا و رباط آن استفاده می‌کنیم. این درمان‌ها علاوه بر اثربخشی سریع و طولانی مدت، بدون عوارض جانبی بوده و کاملا بی‌خطر هستند. جهت دریافت مشاوره و گرفتن نوبت با ما تماس بگیرید: 03132372301
انواع پیچ‌خوردگی
بسته به شدت آسیب، پیچ‌خوردگی و رگ به رگ شدن مچ پا به انواع زیر طبقه‌بندی میشود:
- پیچ خوردگی درجه ۱ – مچ پا دردناک است، ولی آسیب کمی دیده و عملکردش به میزان بسیار کمی کاهش یافته است.
- پیچ خوردگی درجه ۲ – آسیب متوسطی دیده و مفصل مچ پا تا اندازه‌ای در رفته است.
- پیچ خوردگی درجه ۳ – یک یا چند رباط پاره شده‌اند و مفصل مچ پا به شدت دررفته یا لق و ناپایدار است.
هر ساله میلیون‌ها آسیب مچ پا در کشور ما اتفاق می‌افتد که بسیاری از آن‌ها پیچ‌خوردگی مچ پا هستند. بسیاری از پیچ‌خوردگی‌های مچ پا هنگامی اتفاق می‌افتند که مچ پا به‌طور ناگهانى پیچ می‌خورد. رایج‌ترین آسیب‌ها هنگامی رخ می‌دهند که کف پا به سمت خارج مچ پا می‌پیچد و رباط‌های مفصل مچ پا به سمت بیرون کشیده می‌شوند. به این آسیب‌ها، آسیب‌های پیچش داخلی مچ پا می‌گویند. آسیب‌های پیچش خارجی مچ پا کمتر شایع است و هنگامی اتفاق می‌افتد که مچ پا به سمت داخل مفصل می‌چرخد و رباط‌ها به سمت داخلی مچ پا کشیده می‌شوند.
علائم پیچ خوردگی مچ پا
علائم پیچ خوردگی مچ پا عبارتند از:
- درد مچ پا، دردناکی و تورم
- کوفتگی و کبودی مچ پا
- ایجاد درد هنگام حرکت
- عدم تحمل تمام وزن روی مچ پا
زمان مراجعه به پزشک
اگر نمی‌توانید وزنتان را روی مچ پایتان بیندازید و یا به نظرتان می‌رسد که مچ پای آسیب دیده‌تان کاملاً از شکل طبیعی خارج شده است به پزشک مراجعه کنید، همچنین می‌توانید برای جلوگیری از ادامه یا بدتر شدن درد و تورم، فیزیوتراپی انجام دهید.
تشخیص
یک درمانگر حرفه‌ای ممکن است بر اساس سابقه‌ی آسیب یا علائم کنونی بیمار، تشخیص دهد که بیمار پیچ خوردگی مچ پا دارد. برای تأیید این تشخیص، او زانوی بیمار را برای بررسی موارد زیر معاینه خواهد کرد:
- تورم یا تغییر شکل
- متوجه لمس پوست مچ پا نشدن
- جریان خون
- تغییر رنگ
- لق شدگی
- نواحی دردناک(حساس به لمس)
- محدود شدن محدوده‌ی حرکتی
- عدم توانایی تحمل وزن
در آسیب‌های شدید مچ پا ممکن است برای تشخیص شکستگی استخوان به آزمایش اشعه‌ی ایکس نیاز باشد. شکستگی مچ پا ممکن است همراه با کشیدگی یا بدون کشیدگی رخ دهد و علائم مشابهی را به‌وجود آورد.
درمان پیچ خوردگی مچ پا
نخستین درمان برای پیچیدگی زانو معمولاً چهار عمل استراحت دادن، استفاده از یخ، به‌هم فشردن و بالابردن مچ پا است:
- استراحت دادن به مچ پا و قرار ندادن وزن روی آن
- استفاده از یخ یعنی مالیدن کیسه‌ی یخ هر ۳ یا ۴ ساعت یکبار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به زانوی پیچ خورده
- به هم فشرده کردن یا اعمال فشار به محل آسیب با بستن آن با باندهای کشی (اما نباید آنقدر محکم بست که جلوی جریان خون را بگیرد و انگشتان را کرخت کند).
- مچ آسیب دیده را باید از سطح زمین بالاتر نگه داشت.
- بریس‌ها– برای پیچ خوردگی‌های شدید، ممکن است بیمار برای ثبات و محافظت از مچ پا به بریس نیاز داشته باشد و حتی ممکن است تا زمانی که بتواند بدون درد راه برود به عصای زیر بغل هم نیاز داشته باشد.
فیزیوتراپ چگونه می‌تواند به بهبود پیچ خوردگی مچ پا کمک کند؟
فیزیوتراپ‌ها به افرادی که پیچ‌خوردگی مچ پا دارند کمک می‌کنند تا نسبت به زمانی که درمانی انجام نمی‌دهند بسیار زودتر بهبود یابند. زمان لازم برای بهبود پیچ خوردگی مچ پا متفاوت است، اما اغلب درمان بین ۲ تا ۸ هفته طول می‌کشد. فیزیوتراپ با بیمار کار خواهد کرد تا برنامه‌ی درمانی مخصوصی را طراحی کند که با نیازها و اهداف بیمار مطابقت داشته باشد.
مزایای فیزیوتراپی در درمان پیچ خوردگی مچ پا
کاهش درد و تورم. برای شروع درمان، ابتدا بیمار باید نحوه‌ی ترک یا تعدیل فعالیت‌ها و ورزش‌های روزانه را بیاموزد. فیزیوتراپ ممکن است از انواع متفاوتی از درمان‌ها و فناوری‌ها برای مهار و کاهش درد و تورم بیمار استفاده کند که از جمله می‌توان به استفاده از یخ، استفاده از گرما، اولتراسوند، تحریک الکتریکی، انجام تیپینگ، ورزش‌های مخصوص، روش‌های دستی از قبیل ماساژ و مانيپولاسيون اشاره کرد.
بهبود حرکت. فیزیوتراپ، فعالیت‌ها و درمان‌های خاصی را برای کمک به بازگشت حرکت عادی مچ پا انتخاب می‌کند. این فعالیت‌ها و ورزش‌ها با حرکات غیرفعال شروع میشود که فیزیوتراپ آن‌ها را برای شما انجام می‌دهد تا به‌آرامی مچ و کف پای شما را حرکت دهد و به سمت تمرینات ورزشی و کششی فعال حرکت می‌کند که دیگر آن‌ها را خود شما انجام می‌دهید.
بهبود توان و نیرو. پیچیدگی مچ پا ممکن است مربوط به ضعف، آسیب دیدگی یا ناهماهنگی ماهیچه‌های پا باشد. در هر مرحله‌ای از بهبودی، ورزش‌های خاصی می‌توانند به درمان کمک کنند؛ فیزیوتراپ تمرینات ورزشی خاصی را انتخاب کرده و نحوه‌ی صحیح انجام تمرینات و استفاده از تجهیزات را به بیمار آموزش می‌دهد تا بیمار به‌طور پيوسته و يکنواخت و بدون خطر، توان و نیروی از دست رفته‌اش را بازیابد. این تمرینات شامل مواردی مثل استفاده از ویت کاف‌ها (وزنه‌هایی به شکل دستبند و پابند)، نوارهای کششی و وسایل وزنه‌برداری است.
یادگیری برنامه‌های خانگی. فیزیوتراپ به بیمار تمرینات تقویتی و کششی آموزش می‌دهد و بیمار هم آن‌ها را در منزل انجام می‌دهد. این تمرینات مخصوص و مطابق با نیازهای بیمار است و اگر بیمار آن‌ها را به همان شکل که فیزیوتراپ تجویز کرده است، انجام دهد، سرعت بهبودی‌اش زیاد میشود.
بازگشت به فعالیت‌ها. فیزیوتراپ هدف‌های هر فعالیت را با بیمار در میان می‌گذارد و از آن‌ها برای تنظیم کار، ورزش و اهداف بهبود زندگی در محیط خانه استفاده می‌کند. برنامه‌ی درمانی به بیمار کمک می‌کند تا اهدافش را به سریع‌ترین، ایمن‌ترین و مؤثرترین روش ممکن، عملی سازد. فیزیوتراپ تمرینات ورزشی، بازآموزی فعالیت‌های کاری، تکنیک‌ها و تمرین‌های خاص ورزشی را برای کمک به بیمار به‌منظور رسیدن به اهدافش، آموزش می‌دهد.
سرعت دادن به زمان بهبودی. همکاران فیزیوتراپ ما در کلینیک فیزیوتراپی برای انتخاب بهترین درمان‌ها و تمرینات ورزشی، آموزش دیده‌اند و باتجربه هستند، که این امر به درمان بیمار بدون ایجاد خطر، بازگشت او به شکل طبیعی زندگی و رسیدن هرچه سریع‌تر بیمار به اهدافش، کمک خواهد کرد.
تمرینات
بازگرداندن دامنه‌ی حرکتی مچ پا
پیشنهاد. تا پیش از ملاقات با فیزیوتراپ یا مربی ورزش می‌توانید از کشش‌ها و ورزش‌هایی که در این بخش فهرست شده‌اند استفاده کنید. اگر دردتان با انجام این تمرینات بدتر شد، تمرین را متوقف کنید.
چرخش مچ پا
- مچ پایتان را در یک جهت و سپس در جهت دیگر بچرخانید.
- روزانه ۳ تا ۴ مرتبه و در هر مرتبه ۱۰ بار آن را تکرار کنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که مچ آسیب دیده مانند مچ سالم حرکت کند.
کشش با فشار اضافی
- در حالت نشسته، کف پا را به سمت پایین، به سمت بالا و به دو طرف بچرخانید، برای افزایش کشش با دست فشار اضافی ملایمی را به پا وارد کنید.
- این تمرین را ۳ یا ۴ مرتبه در روز تکرار کنید، این کار را تا جایی ادامه دهید که مچ آسیب دیده مانند مچ سالم حرکت کند.
بازیابی مجدد توان و نیرو
عضلات قوی پا به ایجاد ثبات در مچ پا کمک می‌کنند و باعث پیشگیری از آسیب‌های بعدی می‌شوند.
تعداد تکرار: ۵ تا ۷ روز در هفته، روزی سه مرتبه و هر مرتبه ۱۰ بار
- دو انتهای نوار تمرینی را به‌هم گره بزنید تا به شکل حلقه درآید سپس آن را به در ببندید یا به پایه‌ی کمد گره بزنید.
- رو به در / کمد بنشنید و پاهایتان را دراز کنید، پایتان را از جلو وارد حلقه کنید طوری که حلقه‌ی نوار روی پایتان و در زیر انگشتان قرار گیرد.
- کف پایتان را به سمت خودتان و به سمت مخالف نوار بکشید (طوری که نوار کش بیاید).
- در حالی که هنوز نوار سر جایش قرار دارد، موازی با در/کمد بنشینید و حلقه را بر روی سمت داخلی کف پا قرار دهید.
- کف پایتان را به سمت داخل و سمت مخالف نوار بکشید (طوری که نوار کش بیاید).
- تنها مچ پا را به سمت داخل بکشید، نه همه‌ی پا را
- در حالی که هنوز نوار سر جایش قرار دارد، موازی با در/کمد بنشینید و حلقه را بر روی سمت خارجی کف پا قرار دهید.
- کف پایتان را به سمت خارج و سمت مخالف نوار بکشید (طوری که نوار کش بیاید).
عمل جراحی
عموماً عمل جراحی برای پیچ خوردگی پا نیاز نمی‌شود. اما اگر نیاز شد، بیمار باید برای بازیابی کامل سلامتی، برنامه‌ای را با راهنمایی فیزیوتراپ در طی چند هفته دنبال کند. فیزیوتراپ توسط ایمن‌ترین و سریع‌ترین روش ممکن، و با به حداقل رساندن درد، به بازیابی مجدد حرکت و توان بیمار و بازگشت او به فعالیت‌های عادی روزانه، کمک خواهد کرد.
