درد ران پا و درد کشاله ران عارضههای تأثیرگذار بر استخوان، مفصل، عضله، تاندون، رباط، رگهای خونی، عصب یا پوست است. این درد معمولاً نتیجه ملتهب شدن بافت در اثر ابتلا به بیماری یا آسیب دیدگی است. بیماری مزمن یا وارد شدن صدمه به ملتهب شدن بافتهای پا و در نهایت درد ران پا میانجامد. از آنجایی که پا دارای ساختارها و بافتهای گوناگون است، بسیاری از عارضهها و آسیب دیدگیها با درد ران پا همراه هستند. ضعف، بیحسی یا گزگز دست و پا، از علائم درد کشاله ران است که بسته به علت بروز پا درد تجربه خواهد شد.
متخصصان ما در کلینیک فیزیوتراپی وضعیت شما را به طور کامل ارزیابی کرده و عامل درد شما را شناسایی میکنند و بهترین گزینههای درمانی را بر اساس وضعیت خاص شما ارائه مینمایند.
نوروپاتی دیابتی (آسیب عصبی) یکی از دلایل رایج گزگز کردن و بیحسی پا است که به مرور دردناک نیز میگردد. تعیین نوع و محل دقیق درد پا برای اهداف تشخیصی و درمانی بسیار مهم است. لختههای خونی (ترومبوز سیاهرگی عمقی) نیز به پا درد دامن میزند. درد مفصلهای مچ پا و زانو نیز یکی از علائم شایع عارضههای آرتریت (بیماریهای التهاب مفصل) است.
آناتومی
پا را به پنج بخش مشخص بالای پا، زانو، پایین پا، مچ و کف پا و انگشتان تقسیم میکنند.
بالای پا از مفصل ران شروع میشود و تا زانو امتداد دارد؛ تنها استخوان این ناحیه استخوان ران (فمور) است که بلندترین استخوان بدن محسوب میشود. سر استخوان ران گوی مفصل گوی و کاسهای ران را تشکیل میدهد و پایه آن بخشی از زانو است.
عضلههای همسترینگ و چهار سر عضلههای اصلی بالای پا هستند. سه عضله پشت ران را که در حرکت زانو و مفصل ران نقش دارند، همسترینگ مینامند. گروهی متشکل از چهار عضله در جلوی ران عضلههای چهار سر، یعنی قویترین و حجیمترین عضلههای بدن، را شکل میدهد که عملکرد مناسب زانو و پایین پا را ممکن میسازد.
علل
اکثر موارد پا درد از فرسایش، استفاده بیش از اندازه و نامناسب یا صدمه دیدن مفصل یا استخوان یا عضله، رباط، تاندون یا دیگر بافتهای نرم ناشی میشود. بعضی گونههای درد پا در مشکلات کمر و مهرههای کمری ستون فقرات ریشه دارد. پا درد میتواند پیآمد تشکیل لختههای خونی، گشاد شدن سیاهرگها یا گردش خون نامناسب نیز باشد.
راهها و روشهای درمان
فیزیوتراپی و ورزش
در صوریتکه علت دردکشاله ران فشار وارد بر عصب سیاتیک ایجاد شده باشد میتوان با انجام ورزش های مناسب درد ران پای ایجاده شده به علت سیاتیک را تا حد قابل توجهی کاهش داد.هر چند ممکن است در ابتدا به نظر غیرمنطقی برسد، اما ورزش معمولاً بیش از استراحت درد سیاتیک را تسکین میدهد و در درمان کشیدگی کشاله ران موثر است . یک تا دو روز استراحت پس از بروز حمله درد مفید است، اما عدم تحرک طولانی مدت نه تنها سودمند نیست، بلکه به تشدید درد نیز میانجامد.
کشش عضله همسترینگ (پای چپ)
کشش عضلههای همسترینگ: انجام منظم تمرینهای کشش همسترینگ برای اکثر گونههای سیاتیک، صرف نظر از تشخیص انجام شده، مفید است. سفتی بیش از حد عضلههای همسترینگ، قرار گرفته در پشت ران، فشار روی کمر را افزایش میدهد و غالباً تشدید درد ران پا را به دنبال دارد.
کشش کشاله ران
کشش عضلههای چهار سر در حالت ایستاده
اسکوات با توپ سوئیسی
• الکتروتراپی و مدالیتههای موضعی : الکتروتراپی و مدالیتههای موضعی برای تسکین درد ران پا و برانگیختن واکنش طبیعی التیام بخشی بدن از طریق افزایش انرژی الکتریکی، صوتی، نوری، مغناطیسی و حرارتی به کار برده میشود.برق درمانی و مدالیتههای موضعی درد را موقت تسکین میدهند تا بیمار سریعتر بتواند از روشهای درمانی با ماندگاری اثر بیشتر، مانند تمرینهای مخصوص اصلاحی، بهره بگیرد.
مدالیتهها درمانی عبارتاند از:
•اولتراسوند: اولتراسوند مدالیتهای است که متخصصین فیزیوتراپی از دهه 1940 آن را به کار بردهاند. سر پروب دستگاه روی پوست قرار داده میشود و امواج مافوق صوت از طریق ژل کوپلینگ به موضع دردناک منتقل میشود.
• لیزر
• تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS)
•دستگاه TENS: TENS سرواژه تحریک الکتریکی عصب از روی پوست است. این دستگاه پزشکی الکترونیک به زبان ساده اعصاب را از روی پوست به کمک جریان برق تحریک میکند. دستاورد این دستگاه تسکین درد متوسط موقت است و استفاده از آن تحت نظارت پزشک یا متخصص معمولاً جزیی از برنامه مدیریت درد است.
•متحرک سازی (موبیلیزاسیون) مفصل : روشهای متحرک سازی (موبیلیزاسیون) مفصل بر دستیابی به دامنه طبیعی حرکت مفصل و انجام بدون درد حرکات متمرکز است. متخصص فیزیوتراپی مجرب با این روشها میتواند تقریباً بر تمام محدودیتهای حرکتی مفصل غلبه کند. خبر خوش این است که متحرک سازی مفصل با بهرهگیری از روشهای ملایم و بدون درد موجود طی سالهای اخیر به نحو چشمگیری بهبود یافته است.
درمان کشش عصبی : خبر خوش این است که میتوانید توانایی حرکتی عصبی کامل خود را به سرعت بازیابید. ارزیابی دقیق و درمان مناسب ساختار مولد کشش شدید عصبی طبیعی شدن حرکت و تسکین درد عصبی را به ارمغان میآورد.
•ماساژ بافت نرم : ماساژ بافت نرم شامل حرکت جسمی مستقیم عضله و دیگر بافتهای نرم بدن میشود. در روشهای درمان بافت نرم مانند ماساژ به عضلهها، تاندونها، رباطها یا دیگر بافتهای پیوندی مانند فاسیا پرداخته میشود. ماساژ بهترین روش شناخته شدهی درمان بافت نرم به شمار میآید.
ماساژ بافت نرم دامنه گسترده و کاملی از ماساژ در عمقها، فشارها و مدت زمانهای مختلف را دربرمیگیرد. متخصص ماساژ درمانی از نوع و زمان مناسب این روش آگاهی دارد. ماساژ بافت نرم با هدف تسکین درد و بهبود صدمههای وارد شده بر بافتهای نرم بدن انجام میشود.
•بریس :بریسها از پارچههای گوناگون، کش یا حتی آلیاژ تهیه میشوند و در کنار یا به جای باندها و چسبهای مخصوص مورد استفاده قرار میگیرند. برای آگاهی از انواع بریسهای موجود و انتخاب گونه مناسب با توجه به شرایط خاص خودتان حتماً با متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید.
• تجزیه و تحلیل زیست مکانیکی :متخصص فیزیوتراپی به پشتوانه دانش و مهارت خود نقصها و عیبهای زیست مکانیکیای را تشخیص میدهد که بدن را آسیب پذیر میسازد.
• ارتز : ارتزها یا تجهیزات ارتوپدی با هدف تعدیل یا اصلاح عملکرد پا به کار برده میشوند و برای درمان، تغییر و رفع اختلالهای گوناگون زیست مکانیکی پا طراحی میگردند.
مراقبت از خود
درد ران پای ملایم غالباً به کمک درمانهای خانگی آرام میشود. بهتر است برای تسکین ورم و درد جزیی نکات زیر را رعایت کنید:
• تا حد امکان سر پا نمانید.
• پا را هنگام نشستن یا دراز کشیدن بالا بگذارید.
• مسکنهایی مانند ایبوپروفن (ادویل، مورتین آی بی) یا ناپروکسین (الیو) مصرف کنید.