در صورتی که به مشکل کمر درد یا سیاتیک مبتلا هستید، ممکن است مراجعه به یک فیزیوتراپیست و انجام درمانهای فیزیوتراپی برای درمان مشکل شما بسیار مفید باشد. فیزیوتراپیست میتواند به شما کمک کند که درد خود را کاهش دهید و با انجام ورزشهای مخصوص و حرکات اصلاحی ویژه و همچنین اصلاح شیوهی نشستن و ایستادن یا کار کردن، بتوانید توانایی حرکتی خود را بهبود دهید.
در صورتی که انجام ورزش و اصلاح نحوهی نشستن و ایستادن و انجام کارهای دیگر، تاثیری کافی بر کاهش علائم دیسک کمر شما نداشته باشد، ممکن است لازم باشد به پزشک مراجعه کنید تا دیگر روشهای درمانی را برای شما تجویز کند.
در موارد خاصی، ممکن است درد شما تا حدی شدید باشد که برای بهبود علائم و درمان مشکل شما، نیاز به انجام جراحی باشد.
روش دیگر برای درمان دیسک کمر بدون جراحی، هدایت سونوگرافی است. جراحی بسته دیسک کمر با هدایت سونو گرافی بدون بیهوشی با تزریق دارو آرامبخش صورت میگیرد و پس از بیحسی موضعی در ناحیه پوست کمر پس از چند دقیقه انتظار با وارد کردن یک سوزن به فضای اپیدورال وارد میشویم.درمان دیسک کمر با این روش درمانی یک باره درمان نمیشود، برای از بین بردن التهابهای موجود در کمر دو هفته بعد از این عمل این کار انجام میشود که این کار با بهرهگیری از سه تزریق اپیدورال برنامهریزی میشود.در صورتی که لازم است برای درمان کمردرد خود عمل جراحی انجام دهید، قطعا لازم است که بعد از انجام جراحی برای بازگشت کامل به سطح عملکرد قبلی، درمانهای فیزیوتراپی را انجام دهید. جراح شما میتواند برخی توصیههای خاص در مورد دورهی ریکاوری بعد از جراحی را در اختیار شما قرار دهد، اما مشاوره با یک فیزیوتراپیست نقش بسیار مهم و حیاتی در ریکاوری پس از جراحی دارد.
متخصصین فیزیوتراپی ما در کلینیک فیزیوتراپی ما معتقد اند که فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در درمان مشکلات کمر و جلوگیری از نیاز به جراحیهای باز دیسک کمر ایفا میکند.هر چند زمانی که تمام روشهای بدون جراحی با شکست مواجه شدند و جراحی به عنوان تنها راه درمان ضرورت پیدا کرد،فیزیوتراپی قبل و بعد از جراحی دیسک کمر میتواند هم به موفقیت بیشتر عمل و هم به تکمیل روند توانبخشی بعد از جراحی باز کمک کند.
انواع جراحیهای کمر و ستون فقرات
جراحیهایی که عموما برای درمان کمردرد شدید انجام میشود تا علائم بیمار بهبود پیدا کمد، جراحیهای لامینکتومی و دیسکتومی هستند. علت کمر درد شدید فشار به عصبها در ستون فقرات است و هر چند این دو تکنیک جراحی با یکدیگر متفاوت هستند اما هر دوی این جراحیها بدین منظور انجام میشوند که فشار از روی عصبهایی که از پایین ستون فقرات عبور میکنند، برداشته شود.
آیا بعد از جراحی دیسک کمر (لامینکتومی یا دیسکتومی) به فیزیوتراپی نیاز دارم؟
بعد از انجام جراحی دیسک کمر، احتمالا دیگر علائم مربوط به سیاتیک و کمردرد را نخواهید داشت. البته کمر شما به خاطر انجام جراحی دردناک خواهد بود، اما این درد به سرعت بهبود پیدا میکند و نهایتا شما هیچ دردی نخواهید داشت و یا درد بسیار کمی خواهید داشت. در این جا ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا انجام فیزیوتراپی بعد از عمل دیسک کمر، سودی برای شما دارد یا خیر.
نتایج تحقیقات بسیار زیادی که تاکنون در این زمینه انجام شده است، نشان دادهاند که بیمارانی که بعد از جراحی خود اقدام به فیزیوترای میکنند در مقایسه با بیمارانی که این کار را انجام نمی دهند و تمرینات منظم ورزشی را دنبال نمی کنند، نتایج بسیار بهتری از جراحی خود به دست میآورند و ریکاوری بسیار موفقتری دارند. فیزیوتراپیست شما میتواند برنامهی اختصاصی برای ورزش پس از جراحی کمر را برای شما طرح ریزی کند و حرکات و تمرینات مناسب وضعیت شما را تجویز کرده و به شما در انجام صحیح آن کمک کند.
چه مدت زمان بعد از جراحی دیسک کمر (لامینکتومی یا دیسکتومی) باید فیزیوتراپی را آغاز کنم؟
به طور کلی، معمولا انجام فیزیوترای بین 4 تا 6 هفته پس از جراحی کمر شروع میشود. در صورتی که پس از جراحی کمر هر گونه عوارض خاصی (مانند خونریزی شدید یا عفونت) بروز کند، احتمالا لازم است که مدت زمان بیشتری صبر کنید و سپس فیزیوتراپی را آغاز کنید.
ارزیابی فیزیوتراپ بعد از جراحی دیسک کمر (لامینکتومی یا دیسکتومی)
بعد از این که جراحی کمر را انجام دادید و پزشک متخصص شما تعیین کرد که میتوانید فیزیوتراپی را آغاز کنید، لازم است با یک کلینیک فیزیوتراپی تماس بگیرید و یک وقت قبلی تعیین کنید. طی اولین جلسه، فیزیوتراپ شما بررسیها و ارزیابیهای اولیه را انجام میدهد. مولفههای ارزیابی اولیهی فیزیوتراپ عبارتند از:
- بررسی سوابق پزشکی و شرح حال بیمار: قبل از انجام دادن هر گونه بررسی و تست تخصصی، فیزیوتراپیست شما، مدارک پزشکی شما را بررسی میکند و در مورد وضعیت فعلی شما، چگونگی رخ دادن حادثه یا شروع کمر درد و همچنین انجام جراحی و عوارض ان از شما سوال میکند. فیزیوتراپ همچنین در مورد سوابق پزشکی شما، قبل از بروز کمر درد نیز سوالهایی میکند. در این زمان شما نیز میتوانید سوالات خود را از فیزیوتراپیست بپرسید و رابطه دوستانه و تعاملی موثر با او برقرار کنید.
- بررسی وضعیت و نحوه قرار گیری بدن بیمار در حالتهای مختلف. قرارگیری بدن در وضعیت صحیح در حالتهای مختلف مانند نشستن و ایستادن، نقش بسیار مهم و حیاتی در حفظ سلامت ستون فقرات شما دارد. به همین خاطر فیزیوترایست، وضعیت قرارگیری شما در حالتهای مختلف را بررسی میکند و در هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن، وضعیت ستون فقرات شما را ارزیابی میکند. فیزیوتراپیست در این مرحله میتواند به شما کمک کند که در هنگام نشستن و ایستادن، ستون فقرات خود را در وضعیتی صحیح قرار دهید.
- بررسی دامنه حرکتی. فیزیوتراپیس همچنین، دامنهی حرکتی ستون فقرات شما را بررسی میکند. او از وسایلی مانند زاویه سنج و شیب سنج برای ارزیابی میزان تحرک پایهای در ستون فقرات شما استفاده میکند.
- بررسی قدرت بدنی. طی جلسهی اول، فیزیوتراپیست قدرت بدنی شما را مورد ارزیابی قرار میدهد. اگر شما قبل از انجام جراحی، به خاطر تحت فشار قرار گرفتن عصبها، دچار ضعف عضلانی یا فلج جزئی بودهاید، فیزیوتراپیست شما وضعیت عضلات مورد نظر را به دقت بررسی میکند. او همچنین قدرت عضلا شکم و کمر، لگن، ران و ساق پا را نیز ارزیابی خواهد کرد.
- بررسی جای زخم جراحی. بعد از انجام جراحی لامینکتومی یا دیسکتومی، شما یک جای زخم جراحی در کمر خود خواهید داشت. فیزیوتراپیست، این جای زخم و وضعیت پوست و بافتهای زیرین آن را بررسی میکند تا ببیند که این بافتها تا چه حد حرکت میکنند و مانع از انجام تمرینات نمی شوند.
- تست عصب شناسی. فیزیوتراپیست ممکن است طی جلسهی اول از شما یک تست عصب شناختی بگیرد. او رفلکس تاندونهای عمقی را با کمک یک چکش مخصوص ارزیابی میکند و همچنین توانایی شما برای تحمل لمس سبک بافتها یا فشار به آنها رانیز مد نظر قرار میدهد.
- بررسی انعطافپذیری. بعد از انجام جراحی لامینکتومی لازم است که انعطافپذیری کلی بدن شما ارزیابی شود. گروههای عضلانی که احتمالا انعطافپذیری آنها بررسی میشود عبارتند از عضلات همسترینگ، عضلات چهارسرران و عضلات ساق پا. گاهی اوقات بعد از انجام جراحی لامینکتومی، ممکن است هنوز عصب سیاتیک منقبض باشد. به این حالت چسبندگی شاخهی عصبی گفته میشود و علت آن هم تشکیل بافت فیبروزی در جای زخم جراحی، در محل عبور عصب سیاتیک از کانال نخاعی در ستون فقرات میباشد.
- بررسی عملکردی و حرکتی بیمار. فیزیوتراپیست وضعیت حرکتی و عملکرد کلی بدن شما را نیز ارزیابی میکند. آیا میتوانید کار خود را انجام دهید؟ آیا میتوانید مانند قبل به فعالیتهای روزانه یا سرگرمیهای خود بپردازید؟ آیا عملکرد شما به هر شکل خاصی محدود شده است؟ پاسخ به این سوالات به فیزیوتراپ شما کمک میکند تا اهداف معینی را برای برنامهی توانبخشی شما بعد از جراحی مشخص کند.
فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر (لامینکتومی یا دیسکتومی)
نتایج ارزیابیهای اولیه به فیزیوتراپیست شما کمک میکند تا یک برنامهی درمانی مناسب و اختصاصی برای وضعیت فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر طرح ریزی کند. ممکن است در مواردی، پزشک جراح شما برخی دستورات خاص برای مراقبتهای بعد از جراحی به شما داده باشد و مطمئنا فیزیوتراپیست شما نیز به نحوی برنامه درمانی شما را تنظیم میکند که از این دستورات پیروی کنید.
فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر شما ممکن است شامل مولفههای بسیار زیادی باشد، پس تمامی سوالهای خود را از فیزیوتراپیست خود در این باره بپرسید. روشهای درمانی و توانبخشی که عموما برای دورهی بعد از جراحی دیسک کمر (لامینکتومی و دیسکتومی) تجویز میشوند، عبارتند از:
تمرین. یکی از اصلیترین قسمتهای برنامهی درمانی شما که بیشتر تمرکز برنامه روی آن است، ارائهی یک برنامهی تمرینی است. مطالعات نشان دادهاند که افرادی که بعد از جراحی دیسک کمر خود، ورزش و تمرینات توانبخشی را انجام میدهند، در مقایسه با افرادی که ورزش انجام نمی دهند، به نتایج بسیار بهتری دست مییابند.
تمرینهای اختصاصی شامل تمرینات افزایش دامنه حرکتی و تمرینات تقویت عضلات تنه (مانند کم، شکم، پهلو و لکن) میشود. در صورتی که فیزیوتراپ تشخیص دهد که به خاطر تحت فشار بودن عصبها در دورهی قبل از جراحی، گروههای عضلانی دیگری نیز ضعیف شدهاند، روی تقویت این عضلات نیز کار میکند. انجام تمرینات هوازی مانند راه رفتن سریع روی تردمیل نیز برای بهبود عملکرد کلی شما تجویز میشوند. فیزیوتراپ شما به شما آموزش خواهد داد که چگونه شدت تمرینات خود را به طور صحیح افزایش دهید و فشار تمرینی را زیر نظر داشته باشید.
فیزیوتراپ شما همچنین تمریناتی برای افزایش انعطاف عضلات همسترینگ، ساق پا و عضلات چهارسرران تجویز میکند.
از آن جایی که قرار گیری بدن در وضعیت صحیح (در حالات مختلف مانند نشستن و ایستادن) موضوع بسیار مهمی برای حفظ سلامت ستون فقرات شما است، فیزیوتراپ شما نحوهی صحیح نشستن، ایستادن و قرار گیری ستون فقرات در حالات مختلف را به شما آموزش میدهد.
مدالیتههای درمانی در فیزیوتراپی. در صورتی که بعد از جراحی دیسک کمر، هنوز درد دارید، فیزیوتراپ شما از برخی مدالیتههای درمانی ویزهی فیزیوتراپی برای کاهش درد شما استفاده میکند. روشهایی مانند الکتروتراپی یا تحریک الکتریکی با دستگاه TENS و مگنتتراپی ممکن است برای کاهش درد مورد استفاده قرار گیرند.
از گزمادرمانی برای کمک به شل شدن عضلات منقبض و افزایش جریان خون در کمر استفاده میشود و سرمادرمانی نیز به کاهش درد و التهاب در محل جراحی کمک میکند.
در هنگام استفاده از این مدالیتههای درمانی باید بسیار مراقب بود، چرا که تحقیقات نشان دادهاند که برخی از این درمانها به اهدافی که مورد نظر درمانگر است نمی رسند. باید این موضوع را در نظر داشته باشید که فیزیوتراپ شما در درجهی اول متخصص حرکت درمانی است، پس در صورتی که تنها از درمانهای منفعل مانند الکتروتراپی یا سرما درمانی و گرما درمانی برای بهبود شما استفاده میکند، از او در این باره سوال کنید و توضیح بخواهید تا مطمئن شوید که او مناسبترین برنامه درمانی را برای شما در نظر گرفته است یا خیر.
ماساژِ جایِ زخم جراحی. در صورتی که فیزیوتراپ تشخیص دهد که بافتهای اطراف محل جراحی دچار گرفتگی یا چسبندگی شدهاند، برای رفع این مشکل از تکنیکهای به خصوصی برای ماساژ دادن این ناحیه استفاده میکند. به طور کلی، دورهی درمان شما در مرکز فیزیوتراپی باید بین 3 تا 6 هفته طول بکشد. در این مدت زمان فیزیوتراپ تمرینات لازم و چگونگی ادامهی تمرینات را به شما آموزش میدهد. او همچنین اطمینان حاصل میکند که شما به خوبی اطلاع دارید که در صورت عود مجدد درد کمر یا درد سیاتیک، چه اقداماتی باید انجام دهید.
پیشگیری از بروز مشکلات در آینده
یکی از بخشهای مهم برنامهی درمان و توانبخشی شما با فیزیوتراپی این است که به خوبی یادبگیرید که چگونه از بروز مشکلات مربوط به کمر درد در آینده پیشگیری کنید. فیزیوتراپ شما به شما اطلاع میدهد که چه مواردی احتمال بروز مجدد کمر درد را افزایش میدهد. برخی از روشهای پیشگیری از بروز کمر درد عبارتند از:
- توجه به قرار گرفتن در حالت صحیح در هنگام نشستن، ایستادن و انجام کارها
- اجتناب از خم شدن به سمت جلو به طور مکرر
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
- انجام ورزش به طور منظم
در صورتی که جراحی لامینکتومی یا دیسکتومی را برای درمان کمر درد یا سیتیک انجام دادهاید، انجام درمانهای فیزیوتراپی بعد از جراحی میتواند برای شما بسیار مفید باشد.
فیزیوتراپیست شما میتواند به شما کمک کند که توانایی حرکتی و عملکرد خود را سریعا بهبود دهید و بتوانید مانند قبل به طور عادی به فعالیتهای خود بپردازید و کارایی قبلی خود را بازیابید.
