فلج بل با ایجاد ضعف ناگهانی در عضلات صورت، باعث افتادگی نیمی از صورت می‌شود. در این شرایط، لبخند فرد کج شده و چشمی که در طرف افتاده قرار دارد در مقابل بسته شدن مقاومت می‌کند.
فلج بل (عصب صورت)، که به آن فلج عصب صورت هم گفته می‌شود، در هر سنی می‌تواند رخ بدهد. دلیل این عارضه دقیقاً مشخص نیست، اما گمان می‌رود که ناشی از تورم و التهاب عصب کنترل کننده عضلات یک طرف صورت، در واکنش به یک عفونت ویروسی، باشد.
این فلج چرا سراغ‌تان مي‌آيد؟
اين بيماري غالبا در پي حادثه، تصادف، ابتلا به تومور در ناحيه سر، بيماري ويروسي و التهاب عصب هفتم صورت به وجود مي‌آيد. برخي از متخصصان علاوه بر اين عوامل، فاكتورهاي ديگري را نيز در ابتلا به فلج بلز موثر مي‌دانند؛ فاكتورهايي كه بعضی از آنها هنوز براي اين گروه از متخصصان شناخته شده نيست. با اين وجود بيماري فلج بلز از جمله بيماري‌هايي است كه اگر در زمان مناسب و شروع بيماري به آن رسيدگي و درمان آغاز شود، احتمال بهبود عملكرد عضلات و اعصاب صورت به طور كامل وجود دارد و تنها10 تا 20 درصد بيماران متناسب با شدت آسيبي كه به عصب هفتم صورت‌شان وارد شده درجاتي از اين فلج را با خود به همراه خواهند داشت.
اين فلج ممكن است به علل ويروسي و يا علل ناشناخته بروز كند و علائم آن بصورت ناگهاني بوقوع مي پيوندد.با توجه به اينكه عصب صورت پس از عبور از درون گوش به صورت عصب دهي مي كند عفونتهاي گوش و ضرباتي كه در اطراف گوش وترد مي شود مي تواند منجر به فلج عصب صورت گردد. گاهي ويروس تبخال با صمه به عصب صورت تظاهر مي كند. ویروس هایی که با فلج بلز مرتبط دانسته شده اند شامل ویروس بیماری های زیر می باشند:
- زخم های سرد و تبخال دستگاه تناسلی(هرپس سیمپلکس)
- آبله مرغان و زونا(هرپس زوستر)
- مونونوکلئوز(اپستین بار)
- عفونت های سیتومگالوویروس
- بیماری های تنفسی(آدنوویروس)
- سرخک آلمانی(سرخجه)
- اوریون(ویروس اوریون)
- آنفولانزا(آنفولانزایB)
- بیماری دست پا و دهان (ویروس کوکساکی)
در فلج بلز عصبی که عضلات صورت شما را کنترل کرده و از یک راهروی باریک استخوانی به صورت شما می رسد، ملتهب و متورم شده و معمولاً با عفونت ویروسی مرتبط است. این عصب علاوه بر عضلات صورت، اشک، بزاق، حس چشایی و یک استخوان کوچک در گوش میانی شما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
نشانه های فلج بل
علايم فلج بل فلج کامل يک طرف صورت، ظاهري بي تفاوت و بي روح به شما مي دهد، زيرا در طرف درگير، عضلات ناحيه پيشاني تا زير دهان هيچ حرکتي ندارند. ممکن است گوشه دهان شما دچار افتادگي شود و شما براي نگه داشتن آب دهان در طرف درگير با مشکل روبه‌رو شويد. زماني که شما عضلات سمت درگير را حرکت مي دهيد، چهره اي مضحک پيدا مي کنيد.چشم طرف درگير ممکن است به شکل ناقص بسته شود، يا به هيچ وجه بسته نشود و بنابراين امکان نشت اشک از آن چشم وجود دارد. برخي از افراد از درد پشت گوش، ناحيه فک يا يک طرف صورت شکايت دارند. ممکن است احساس کنيد طرف درگير دچار کشيدگي يا انقباض شده و احيانا دچار تغييراتي در ترشح بزاق و حس چشايي، افزايش حساسيت به سر و صدا يا اشکال در تکلم يا غذا خوردن شويد. فلج بل مي تواند در هر سني روي دهد، اما در سنين 30 تا 60 سالگي شايع تر است. گاهي اوقات با عفونتي در گوش مياني در ارتباط است. علائم و نشانه های فلج بلز به طور ناگهانی آغاز شده و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- شروع سریع ضعف خفیف تا فلج کامل در یک سمت صورت شما که در مدت چند ساعت تا چند روز روی داده و سبب می شود در آن سمت صورت لبخند زدن یا بستن چشم دشوار باشد.
- افتادگی صورت و اشکال در تغییر حالت چهره
- درد در اطراف فک یا داخل یا پشت گوش شما در سمت مبتلا
- افزایش حساسیت به صدا در سمت مبتلا
- سردرد
- کاهش حس چشایی
- تغییر در میزان تولید اشک و بزاق در موارد نادر، فلج بلز می تواند اعصاب دو سمت صورت شما را تحت تاثیر قرار دهد.
کودکان و فلج بل
فلج بل ممکن است برای کودکان وضعیت دشواری باشد، زیرا این فلج بر ظاهر کودک تأثیر زیادی دارد. باید سعی کنید کاری کنید که چهره کودک دوباره به وضعیت نرمال برگردانده شود. اگر حس می کنید که کودکتان را به خاطر ظاهرش اذیت می کنند، باید با معلم، مشاور مدرسه و مربیان او صحبت کنید و یا حتی با دانش آموزان کلاس صحبت کنید. همچنین اگر از کسی از کودکتان در مورد این وضعیت او سوال می کند، به او خیره می شوند یا چیزهای بدی به او می گویند، باید در مورد واکنش های او با او صحبت کنید و به او توضیح دهید که این یک وضعیت موقتی است و واگیردار نیست. با کمی صبر و حمایت و عشقی که نثار فرزندتان می کنید، او در مدت کوتاهی بهبود می یابد.
تشخیص و تست های تشخیصی
پزشک با معاینه تشخیص را تعیین می کند. سایر بیماریها مانند سکته مغزی، عفونت ها، بیماری لایم وتومورها می توانند باعث ایجاد ضعف عضلات صورت شوند که مشابه بلز پالسی است. در صورت لزوم پزشک متخصص طب فیزیکی ممکن است تستهای زیر را توصیه کند:
- نوار عضله (الکترومیوگرافی). این تست وجود آسیب عصب را مشخص کرده و شدت آسیب را معین می کند.نوارعضله آزمایشی است که در آن فعالیت الکتریکی عضله در پاسخ به تحریک و ماهیت وسرعت هدایت ایمپالس های الکتریکی در طول عصب اندازه گیری می شود. در موارد خفیف فلج نیازیی به انجام تست نیست. اما در موارد متوسط تا شدید فلج صورت، نوار عصب و عضله صورت می تواند محل ضایعه، شدت آن و احتمال برگشت عصب را مشخص نمایید. در مواردی که نگرانی از برگشت فعالیت عصب وجود دارد نگرانی بیمار را برطرف کند. تست نوار عصب صورت در فاصله چند روز بعد از آسیب انجام می شود.
- تصویر برداری. عکسبرداری ایکس ری، ام آرآی یا سی تی اسکن ممکن است انجام شود تا علل دیگر احتمالی فلج صورت بررسی شود. این عکسبرداری ها همچنین مشخص می کند که آیا فشاری به عصب وارد شده وعلت آن چیست. عللی مانند تومور وغدد و شکستگی جمجمه باعث فشار به عصب می شوند. گاهی در موارد خاص آزمایش خون انجام می شود.
لزومی به انجام نوار مغز در موارد مشخص فلج صورت نیست.
