امروزه یکی از دلایل شایع مراجعه به دکتر، درد در قسمت پایین کمر است. این عارضه یکی از شایع‌ترین نواقصی است که ممکن است در حین کار برای شاغلین ایجاد شود. بیشتر دردهای ناحیه پایین کمر در نتیجه یک آسیب یا ضربه به وجود می‌آیند به عنوان مثال ممکن است به دلیل یک حرکت ناگهانی یا وضعیت نامناسب بدن هنگام بلند کردن جسمی سنگین به عضلات و ماهیچه‌های پشت فشار وارد شده و باعث رگ به رگ شدن کمر یا کشش ماهیچه‌های آن گردد. درد پایین کمر می‌تواند به دلیل بیماری‌هایی مانند سرطان نخاع، دیسک کمر آسیب دیده، سیاتیک، آرتروز، عفونت کلیه و یا عفونت ستون فقرات نیز ایجاد شده باشد. دردهای تیز و ناگهانی کمر می‌تواند از چند روز تا چند هفته به طول انجامد. چنانچه درد کمر بیش از سه ماه طول بکشد، جزء کمردردهای مزمن به حساب خواهد آمد.
متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توان‌بخشی با بررسی شرایط بدن شما و با انتخاب بهترین روش به درمان مشکل درد در قسمت پایین کمر شما پرداخته و برنامه‌های درمانی مناسب برای شما تجویز خواهند نمود. روشهای فیزیوتراپی مختلفی شامل درمان دستی، الکتروتراپی، ماساژتراپی و دستکاری وجود دارد که جهت کاهش درد کمر به شما کمک خواهند کرد. لازم به ذکر است پس از فرو نشستن دردهای ناگهانی و تیز کمر، تمرینات و حرکات درمانی مفید خواهند بود.
دلایل ایجاد درد در قسمت پایین کمر
کشیده شدن قسمت پایین ستون فقرات
ماهیچه‌ها و رباط های پشت کمر ممکن است در اثر فعالیتهای سخت کشیده و یا پاره شوند. درد و سفتی قسمت پایین کمر و گرفتگی عضلات از جمله علائم این مشکل است. جهت درمان این نوع کمردرد استراحت و فیزیوتراپی پیشنهاد می‌گردد.
فتق مهره
فتق مهره که به آن سرخوردگی مهره نیز گفته می‌شود هنگامی رخ می‌دهد که غضروف احاطه کننده مهره باعث فشار آوردن به نخاع و یا رشته‌های عصبی گردد. در این حالت بالشتکی که بین مهره‌های ستون فقرات است از محل طبیعی خود خارج شده و به طرف بیرون رانده می‌شود. این مسئله باعث فشرده شدن رشته‌های عصبی، خارج شدن آنها از نخاع و حضور بین استخوانهای مهره‌ها می‌گردد. بر خلاف دردی که به علت کشیدگی عضلات کمر رخ می‌دهد، درد ناشی از آسیب به دیسک معمولاً بیش از 72 ساعت به طول می‌انجامد.
سیاتیک
چنانچه در مشکل سرخوردگی مهره که در بالا اشاره شد، دیسک به عصب سیاتیک فشار وارد کند بیماری سیاتیک رخ خواهد داد. عصب سیاتیک ستون مهره‌ها را به پاها وصل می‌کند. به همین دلیل بیماری سیاتیک می‌تواند باعث ایجاد درد در پاها و کف پا گردد. درد سیاتیک معمولاً مثل سوختن و یا سوزن سوزن شدن است.
تنگی کانال نخاعی
این مشکل هنگامی پیش می‌آید که کانال نخاع تنگ شده و باعث وارد آمدن فشار به نخاع و عصبهای ستون فقرات گردد. تنگی کانال نخاعی معمولاً به دلیل آسیب‌دیدگی صفحات بین مهره‌ها به وجود می‌آید. این مسئله باعث فشرده شدن رشته‌های عصبی و یا نخاع توسط زائده‌های استخوانی و یا بافتهای نرم مانند دیسک می‌شود. فشار وارد بر عصبهای ستون فقرات باعث تولید علائمی مانند بی‌حسی، گرفتگی عضلات و یا ضعف می‌شود.
خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات
انحراف ستون فقرات، قوز کمر و lordosis عواملی هستند که باعث ایجاد خمیدگی غیر طبیعی در ستون فقرات می‌شوند. تمامی این عوامل مادرزادی بوده و هنگامی که بیمار در سنین کودکی و نوجوانی است تشخیص داده می‌شود. این مشکل باعث ایجاد فشار بر روی ماهیچه‌ها، زردپی‌ها، رباطها و مهره‌ها شده و باعث ایجاد درد و ژست بدنی ناصحیح می‌گردد.
آسیبهای ورزشی
بیشتر آسیب های ورزشی که بر پشت کمر وارد می‌شود رگ به رگ شدن رباطها و کشیدگی ماهیچه‌های احاطه کننده ستون فقرات می‌باشد. مشکلات جدی‌تر و پیچیده‌تر نیز می‌توانند علائمی مشابه رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات کمر داشته باشند. بیشتر آسیبهای ورزشی در اثر استفاده بیش از حد از ستون فقرات همراه با چرخش، فشرده کردن یا خمیده کردن آن است.
سایر شرایط
- عوامل دیگری نیز وجود دارد که باعث ایجاد درد در ناحیه پایین کمر می‌شود. این عوامل به شرح زیر است:
- آرتروز کمر و ستون فقرات
- فیبرومالایژیا: درد طولانی مدت در مفاصل، ماهیچه‌ها و زردپی‌ها
- روماتیسم ستون فقرات: تورم مفاصل بین استخوانهای ستون فقرات
- روماتیسم ستون فقرات: یک بیماری فرسایشی که باعث آسیب به ساختار و عملکرد ستون فقرات می‌شود.
- تکرر ادرار
- کمردرد در بارداری
- سرطان
عوامل خطرزا
- سن
- جابجایی دستی اندام(بخصوص لیفتینگ)
- چرخش تنه
- خم کردن تنه به جلو
- خم کردن تنه به طرفین
- کشش بیش از حد
- سقوط
- نشستن طولانی‌مدت
- شغل‌های کم‌تحرک
- شغل‌های با فعالیت فیزیکی خیلی زیاد
- قرار گرفتن کلیه بدن در معرض ارتعاش
- استعمال سیگار
- اضافه‌وزن زیاد
- بلندی قد زیاد
علائم و نشانه‌ها
میزان درد کمر در ناحیه پشت از دردهای تیز و سخت تا دردهای ملایم متغیر است. این درد می‌تواند ثابت بوده و یا به طور متناوبی و وابسته به محل باشد. دردهای ناگهانی تیز می‌تواند پس از جراحتها به وجود آید. دردهای مزمن کمر به دردهایی می‌گویند که بیش از سه ماه طول بکشد. چنانچه درد کمر شما طولانی‌مدت بوده و بیش از 72 ساعت طول کشید لازم است با پزشک متخصص مشورت نمایید.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]
علائم خطرناک
چنانچه درد کمر را به همراه یکی از مشکلات زیر تجربه کردید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید.
- تب
- قرمزی یا تورم در کمر
- درد در پایین پاها و زیر زانو
- بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا و یا اطراف کفل
- از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع(غیرارادی)
- درد ممتد بخصوص در شب
دردی که در ناحیه بالای ستون فقرات کشیده شده و شدیدتر می‌شود. [/alert]
تشخیص
معمولاً اگر در ناحیه پایین کمر درد داشته باشید در وهله اول آزمایشات مکمل برای شما تجویز نمی‌شود مگر اینکه بعد از چند هفته علائم بهبودی پیدا نکرده و یا اینکه یکی از علائم خطر (اشاره شده در بالا) را دارا باشید. آزمایشات بیشتر شامل موارد زیر است:
- عکس اشعه X
- سی‌تی‌اسکن: در این آزمایشات از عکس‌برداری اشعه X و کامپیوتر جهت گرفتن تصویر از اندامهای داخلی بدن استفاده می‌شود.
- ام آر آی: در این آزمایشات از مغناطیس و امواج رادیویی جهت تصویربرداری از اندامهای داخلی بدن استفاده می‌شود.
- آزمایش خون
با کمک این آزمایشات مشخص می‌شود آیا کمردرد شما مربوط به یک مشکل خاص و اساسی است یا خیر.
درمان درد قسمت پایین کمر
استراحت
جهت درمان مشکل درد کمر در نواحی پایین کمر لازم است بیمار حداکثر یک یا دو روز استراحت نماید. استراحت بیش از مقدار ذکر شده باعث ایجاد درد بیشتر در کمر و مشکلاتی مانند کاهش سفتی عضلات و لخته شدن خون در پاها می‌گردد.تقویت و کشش عضلات نیز در درمان درد پایین کمر موثر است.
کمپرس آب سرد و گرم
کمپرس آب سرد و گرم می‌تواند باعث کاهش درد در قسمت پایین کمر شده و اجازه حرکت و فعالیت بیشتر را به بیمار بدهد. بیمار می‌بایست ابتدا روزانه چندین بار و هر روز حداکثر تا 20 دقیقه از کمپرس آب سرد در موضع درد استفاده نماید. پس از دو یا سه روز استفاده از کمپرس آب سرد، جهت راحت کردن و ریلکس کردن ماهیچه‌ها و افزایش جریان خون چندین بار از کمپرس آب گرم استفاده نماید.
تجویز دارویی
تجویز دارو معمولاً برای دردهای ناگهانی و مزمن پایین کمر انجام می‌گیرد. درمانهای مؤثر این درد معمولاً ترکیبی از داروهای تجویز شده توسط پزشک و داروهایی است که بدون تجویز قابل تهیه هستند. معمولاً داروهای ضد تورم غیراستروئیدی (NSAIDS) برای کاهش گرفتگی، تورم و التهاب استفاده می‌شوند.
تزریق استروئید
تزریق استروئید با مسدود کردن ارتباط بین برخی از قسمتهای بدن و مغز، باعث کاهش دردهای مزمن کمر می‌شود. این روش شامل موارد زیر است:
- تزریق مواد بی‌حسی موضعی، استروئید و داروهای مخدر به بافتهای نرم مربوطه، مفاصل یا رشته‌های عصبی جهت تحریک نخاع و بلوکهای عصبی.
- در صورت وجود درد شدید، مقدار خیلی کمی دارو به طور مستقیم به نخاع تزریق می‌شود.
تزریق PRP
تزریق موضعی PRP روش جدیدی است که در درمان درد قسمت پایین کمر که توسط ساکروویلاک ایجاد می‌شود بسیار مؤثر بوده و میزان درد را به نحوه چشمگیری کاهش می‌دهد.
معالجه با اوزون
تزریق اوزون با بازسازی رباطها و ترمیم بافتهای ارتباطی باعث کاهش دائمی درد کمر می‌شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی جهت تخفیف درد کمر بسیار مؤثر می‌باشد. این روش شامل موارد زیر است:
- ورزش تراپی
- اصلاح وضعیت و ژست بدنی
- الکتروتراپی (TENS)
- اولتراسوند تراپی
- لیزر درمانی
- شاک ویو درمانی
- مگنت درمانی
- معالجه با دست
- ماساژ درمانی
به علاوه برای درمان درد در قسمت پایین کمر از تزریق اپیدورال و طب سوزنی هم استفاده می‌شود.
جلسات درمان معمولاً بین 6 تا 12 هفته طول می‌کشد.
تمرینات جهت درد قسمت پایین کمر
انجام ورزشهای پایین کمر یکی از مؤثرترین روشها جهت درمان سریع علت درد پایین کمر بوده و باعث تقویت کمر و ماهیچه‌های شکمی می‌شود. فیزیوتراپیستها یک لیست از ورزشهای ملایم که باعث حرکت و تمرین ماهیچه‌ها شده و زمان بهبودی را سرعت می‌بخشد به بیمار پیشنهاد می‌کنند. تمرینات معمول در این روش شامل تمرینات کششی، شنا، پیاده‌روی و حرکت‌درمانی بوده که باعث بهبود همکاری عضلات با یکدیگر و اصلاح ژست بدنی و تعادل ماهیچه‌ها می‌گردد.
