عوامل بسیاری میتوانند باعث درد لگن و باشن شوند و این درد میتواند تا حدی آزاردهنده باشد که شخص ناچاراً به پزشک یا فیزیوتراپیست مراجعه کند. یکی از دلایل درد مفصل لگن و باسن وجود بدشکلی یا اختلالاتی در آناتومی و شکل لگن میباشد که این اختلالات ممکن است به طور مادرزادی در شخص وجود داشته باشد و یا در سنین رشد استخوانهای فرد در کودکی و نوجوانی ایجاد شوند. فشار شدید یا وارد شدن ضربه و همچنین فرسایش تدریجی لگن با گذشت زمان که موجب آرتروز لگن میشود، نیز از عوامل درد باسن و لگن هستند. به کمک ابداع روشهای نوین مانند تصویربرداری ام.آر.آی و روشهای جراحی بسته، پروسهی تشخیص و درمان دردهای لگن و باسن، پیشرفت قابل توجهی داشته است.
آناتومی لگن
مفصل ران یکی از بزرگترین مفاصل در بدن ما است که بیشترین میزان وزن بدن را بر روی خود تحمل میکند. میزان فشاری که در هنگام راه رفتن بر روی مفصل لگن وارد میشود میتواند تا 5 برابر وزن شخص باشد. مفصل لگن سالم میتواند به خوبی این فشار را تحمل کند و به شما اجازه دهد بدون احساس درد، راه بروید. اما بروز آسیب یا ابتلا به بیماری میتواند باعث ایجاد تغییرات مخربی در مفصل لگن و ران شود که این موضوع به طور چشمگیری بر نحوهی راه رفتن شما تاثیر خواهد گذاشت و همچنین موجب میشود بر روی سایر مفاصلی که بالاتر یا پایینتر از مفصل ران هستند، فشار غیرعادی وارد شود. فشار یا ضربهای که به مفصل ران وارد میشود باید بسیار شدید باشد که بتواند به این مفصل آسیبی برساند، چرا که عضلات بسیار قوی و بزرگ ران به خوبی از این مفصل پشتیبانی میکنند. عوامل دیگری که میتوانند موجب آسیب لگن شوند، آرتروز مفاصل و پوکی استخوان هستند که به خصوص در افراد مسنتر میتوانند موجب فرسایش استخوان ران یا شکستگیهای بسیار جدی و خطرناک در ناحیه لگن شوند.
علت درد لگن و باسن چیست؟
برخی از بیماریها و مشکلات مشخص که موجب درد لگن و باسن میشوند عبارتند از:
التهاب تاندونها
مهمترین و شایعترین علت درد حاد و ناگهانی لگن و باسن، التهاب تاندونها و تاندنیت است. این حالت معمولاً براثر تمرینات شدید و فشار بیش از حد به مفصل لگن ایجاد میشود. این وضعیت بسیار دردناک است اما معمولاً ظرف چند روز برطرف میشود.
آرتروز
شایعترین علت درد مزمن لگن و باسن، ابتلا به آرتروز مفاصل است. آرتروز موجب بروز درد، خشکی مفاصل و حساسیت به لمس میشود و شخص را در راه رفتن نیز دچار مشکل میکند. آرتروز دارای انواع مختلفی است.
بورسیت یا تورم کیسههای مفصلی
یکی دیگر از علل درد لگن، بورسیت یا تورم کیسههای مفصلی است. این مشکل زمانی رخ میدهد که بورسهای مفصلی که به شکل کیسههای کوچک پر از مایع در نزدیکی مفصل هستند، ملتهب و متورم میشوند.
شکستگی لکن
بروز شکستگی لگن در بین افراد مسن که به مشکل پوکی استخوان مبتلا هستند بسیار شایع است. پوکی استخوان موجب تضعیف شدن و شکننده شدن استخوان شده و با بالارفتن سن شدت پیدا میکند. شکستگیهای لکن موجب بروز درد بسیار شدید و ناگهانی میشوند و حتما نیازمند رسیدگی فوری پزشکی هستند.
سیاتیک
التهاب عصب سیاتیک در محلی که از طناب نخاعی در کمر منشعب میشود، میتواند موجب بروز درد در ناحیه لگن و باسن شود، خصوصاً اگر محلی که عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته است، بین مهرههای L1 و L2 در ستون فقرات (پایین کمر) باشد.
بیرونزدگی دیسک کمر
در صورتی که یکی از دیسکهای بین مهرهای در ستون فقرات دچار بیرونزدگی شود و بخشی از مادهی نرم درون دیسک به بیرون تراوش کند، وضعیت بسیار آزاردهندهای برای بیمار ایجاد میشود. در این حالت دیسکهای بین مهرهای به جای آن که به عملکرد صحیح ستون فقرات کمک کرده و زندگی شما را آسودهتر کنند، موجب درد شدید، تحریک شاخههای عصبی در ستون فقرات و بروز درد در ناحیه لگن و باسن میشوند. این درد ممکن است تا پایین پاها نیز منتشر شود.
علائم مرتبط با درد لگن و باسن
علائم همراه با درد لگن و باسن به علت ایجاد کنندهی درد بستگی دارند. علائمی که عموماً ممکن است همراه با درد لگن و باسن بیایند عبارتند از: تورم، کبودی، خشکی و بیحرکتی مفصل لگن، حساسیت به لمس لگن و باسن و قرمزی و گرم شدن پوست اطراف مفصل لگن. سایر علائم هشدار دهندهای که ممکن است با درد لگن و باسن همراه باشند عبارتند از تب، مشکل در راه رفتن و احساس شُل شدن یا لنگیدن پا.
پزشک چگونه علت درد لگن و باسن را تشخیص میدهد؟
زمانی که یکی از مراجعه کنندگان ما با متخصص دردهای لگنی ملاقات میکند، پزشک متخصص برای تشخیص علت درد لگن و باسن او سه مرحلهی تشخیصی را انجام میدهد: گرفتن شرح حال از بیمار و همچنین سوابق پزشکی او، انجام معاینات فیزیکی و عکسبرداری تشخیصی.
- در حین گرفتن شرح حال، پزشک سعی میکند متوجه شود که شما به خاطر عوامل ارثی، بروز یک حادثه و آسیب ناگهانی و یا به خاطر سبک زندگی و عاداتی که دارید دچار درد لگن شدهاید.
- بعد از گرفتن شرح حال شما، پزشک معاینات فیزیکی را انجام میدهد تا متوجه شود چه چیزی به نظر غیرعادی میآید. بخشی از این معاینهی فیزیکی شبیه به زمانی است که یک نجار سعی میکند با تکان دادن و باز و بسته کردن در متوجه شود که چرا در جیرجیر میکند یا به درستی کار نمی کند و به دقت به حرکت در و صدای آن توجه میکند.
- بعد از این مرحله، ممکن است پزشک بخواهد که از لگن شما تصاویر رادیوگرافی، یا اسکن ام.آر.آی یا سی.تی.اسکن تهیه شوند. معمولاً تصاویر رادیوگرافی که با اشعه ایکس گرفته میشوند به اندازه کافی واضح نیستند و اطلاعات کافی برای تشخیص علت درد لگن را در اختیار پزشک قرار نمی دهند. در این موارد از تصاویر اسکن ام.آر.آی یا سی.تی.اسکن استفاده میشود.
روشهای درمان غیرجراحی
روش درمان درد لگن به علت ایجاد کنندهی آن بستگی دارد. به طور کلی درمان درد لگن میتواند شامل یک یا تعداد بیشتری از روشهای زیر باشد.
دارودرمانی
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوبروفن به کاهش میزان تورم و التهاب کمک میکنند و نسبتاً در درمان پارگی و کشیدگی رباطها موثر هستند. داروی ایبوبروفن همچنین به کاهش درد لگن و باسن کمک میکند.
متد RICE (استراحت، کمپرس سرد، بانداژ فشاری، بالا گرفتن عضو)
RICE مخفف کلمات Rest, Ice, Compression, Elevation است و راهی بسیار ساده برای به خاطر آوردن درمانهای اولیه پس از آسیبدیدگی ناگهانی لگن است.
- Rest به معنای استراحت است و منظور این است که فعالیتی که موجب درد لگن شده را متوقف کنید و موقتا لگن را بیحرکت نگه دارید.
- Ice به معنای یخ یا همان کمپرس سرد است که کمک میکند تورم و التهاب لگن را کاهش دهید. برای گذاشتن کمپرس سرد میتوانید تکههای یخ را در یک حوله بپیچید و روی لگن بگذارید تا یخها موجب سوختن پوست شما نشوند.
- Compression به معنای فشار دادن (با دست یا بانداژ فشاری) است که از خونریزی شدید و خونریزی داخلی جلوگیری میکند.
- Elevation به معنای بالابردن پاها در سطحی بالاتر از سطح قلب است تا میزان خونریزی داخلی کاهش پیدا کند.
فیزیوتراپی
زمانی که یک برنامهی درمانی را شروع میکنید باید بسیار صبور باشید. فیزیوتراپیست ما به احتمال بسیار زیاد، به عنوان بخشی از برنامهی درمانی شما، برخی تمرینات خاص را برای شما تجویز میکند که نواحی آسیبدیده را تقویت کنید.
انجام فیزیوتراپی که معمولاً بین 4 تا 6 هفته طول میکشد، نقش بسیار مهمی در روند بهبودی شما دارد. فیزیوتراپیست ما احتمالاً گروهی از تمرینات سبک و کم فشار را در برنامهی درمانی شما قرار میدهد تا علاوه بر تقویت عضلات لگن و ران، دامنه حرکتی مفصل لگن را افزایش دهد.
درمان دستی
درمان دستی یک روش تخصصی در درمانهای فیزیوتراپی است که در آن به جای دستگاه یا وسایل درمانی از دست استفاده میشود. در این روش، متخصص فیزیوتراپی از دستان خود برای ایجاد فشار بر روی بافتهای نرم و عضلات استفاده میکند و همچنین عضلات را اصطلاحاً جا میاندازد تا میزان درد بیمار را کاهش دهد.
شاک ویوتراپی
شاک ویوتراپی یک روش درمانی چندمنظوره است که برای درمان درد لگن و باسن نیز کاربرد دارد. این روش یک روش کاملا غیرجراحی است و استفاده از آن نیاز به مصرف مسکن را نیز برطرف میکند و به همین منظور این روش برا تسریع روند بهبودی پس از آسیبدیدگی و همچنین درمان دردهای مزمن، بسیار ایدهآل است.
مگنتتراپی
محققین عقیده دارند که مگنتتراپی میتواند گیرندههای درد را در ناحیه مورد نظر (که به طور مستقیم با دستگاه مگنت در تماس است) و در مغز (از طریق تاثیر بر سلولهای خونی) تحت تاثیر قرار دهد و به عنوان یک مسکن یا عامل بیحسی خفیف عمل کند. مگنتتراپی همچنین میتواند موجب افزایش تولید هورمون اندورفین شود شود که نوعی مسکن طبیعی است که در مغز ترشح میشود.
طب سوزنی
بیمارانی که از درد لگن و باسن رنج میبرند، میتوانند با مراجعه به متخصص طب سوزنی در کلینیک ما، درد خود را تسکین دهند. در حین انجام طب سوزنی، سوزنهای بسیار باریکی به قطر موی سر، در نقاط مختلفی از بدن فرو برده میشوند. طب سوزنی با تحریک عصبها موجب تسکین مشکلات و دردهای بسیاری از جمله حالت تهوع، درد دندان، دردهای عضلانی، دردهای دوران قاعدگی در زنان و دردهای ناشی از آرتروز مفاصل میشود.
ماساژ
روش ماساژدرمانی، نه تنها احساس خوبی به شما میدهد، بلکه به نحو موثری درد شما را تسکین میدهد. ماساژدرمانی با اعمال حرکات ریتمیک هند، موجب افزایش جریان خون در ناحیه آسیبدیده میشود. برای ورزشکاران، انجام ماساژ قبل از تمرین میتواند با گرم کردن بدن ورزشکار موجب پیشگیری از بروز کشیدگی و پارگی تاندوها و رباطها شود.
ورزش
ورزشهایی که در ادامه میبینید را میتوانید به صورت روزانه انجام دهید. در ابتدا با انجام حرکت اول شروع کنید و به تدریج حرکات دیگر را اضافه کنید. به خاطر داشته باشید که این حرکات برای تسکین درد و بهبود شما طراحی شدهاند و نه برای فشار وارد کردن به لگن شما پس تمرینات را به آرامی و بدون وارد کردن فشار بیش از حد انجام دهید.
