اسکولیوز مشکل پزشکی است که باعث کج شدن و انحنای ستون فقرات میشود. ستون فقرات فرد مبتلا به اسکولیوز بیشتر شبیه به S است تا یک خط مستقیم و میتواند افراد در هر سنی، از نوزادان تا بزرگسالان، را تحت تأثیر قرار دهد اما اغلب در کودکان 10 تا 15 ساله شروع میشود. در اوایل نوجوانی، بهویژه در سن 11 تا 14 سالگی، زمان مناسب برای بررسی ستون فقرات است تا مطمئن شوید به اسکولیوز مبتلا نیستید. اسکولیوز اگر در دوران نوجوانی درمان نشود، در دوران بزرگسالی پیشرفت میکند. بنابراین بررسی و درمان در هر مرحله میتواند تا حد زیادی راحتی، قدرت عضلانی و تحرک را بهبود بخشد. اسکولیوز معمولاً بدون درمان بهبود نمییابد. درمان اسکولیوز به سن، شدت منحنی و احتمال شدت یافتن در طول زمان بستگی دارد.
انواع اسکولیوز
اسکولیوز معمولاً بیشتر کودکان را درگیر میکند اما بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا باشند. این اتفاق معمولاً زمانی میافتد که اسکولیوز در دوران کودکی تشخیص داده نشود یا بیماری بهشدت پیشرفت کند. اکثر موارد اسکولیوز ایدیوپاتیک هستند، به این معنی که علت شناختهشدهای ندارند. در زیر انواع مختلف اسکولیوز بیانشده است:
- اسکولیوز ایدیوپاتیک اطفال در کودکان سن 0 تا 3 سال تشخیص داده میشود.
- اسکولیوز مادرزادی هنگامی رخ میدهد که ستون فقرات بهدرستی در رحم ایجاد نمیشود.
- اسکولیوز عصبی عضلانی ناشی از اختلالات مغز، نخاع و سیستم عضلانی است.
- اسکولیوز سندرمیک بهعنوان بخشی از سندرم یا اختلال اساسی توسعه مییابد.
- اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان در کودکان 4 تا 10 ساله تشخیص داده میشود.
- اسکولیوز ایدیوپاتیک جوانان در نوجوانان 11 تا 18 ساله تشخیص داده میشود.
- اسکولیوز ایدیوپاتیک افراد بالغ در افراد بالای 18 سال تشخیص داده میشود.
دلایل کجی ستون فقرات چیست؟
منبع و دلیل اغلب موارد انحراف ستون فقرات ناشناخته (ایدیوپاتیک) است. آمارها نشان میدهند که اسکولیوز در دختران شایعتر از پسران است و در هشتاد درصد موارد در نوجوانان وجود دارد. اگرچه اکثر متخصصان معتقدند معمولاً زمانی که اسکولیوز در بزرگسالان دیده میشود به این دلیل است که در دوران کودکی تشخیص داده نشده است. گاهی اوقات اسکولیوز ناشی از استرس یا آسیب فیزیکی مانند تصادف ماشین است. زمانی که هنگام تولد اختلالات شدید ستون فقرات وجود داشته باشد باعث ایجاد اسکولیوز مادرزادی یا زودرس میشود اگرچه این اتفاق بهندرت میافتد. درحالیکه تمام نظریههای زیر هنوز مورد تائید قرار نگرفتهاند، تحقیقات نشان دادهاند که علل احتمالی انحنای ستون فقرات عبارتند از:
- اختلالات بافت همبند
- اختلالات سیستم عصبی
- عدم تعادل هورمونی
- عوامل ژنتیکی یا ارثی
- تنش فیزیکی یا عاطفی
علائم این بیماری چه هستند؟
علائم فیزیکی در کودکان بزرگتر از 8 سال که والدین باید به وجود انحراف ستون فقرات شک کنند، عبارتند از:
- لگنهای نابرابر
- شانههای نابرابر
- یک تیغه شانه برجسته تراز دیگری است.
- خم شدن به یک سمت
- درد در اطراف مناطق نابرابر
برخلاف اعتقاد عام، انحنای ستون فقرات از قرارگیری نامناسب وضعیت بدن ناشی نمیشود. اگرچه قرارگیری نامناسب وضعیت بدن میتواند کجی را شدیدتر و وضعیت ضعیف ستون فقرات را بیشتر کند.
چگونه اسکولیوز تشخیص داده میشود؟
بررسی اسکولیوز معمولاً در طول یک معاینه بالینی معین توسط پزشک انجام میشود. پزشک ستون فقرات، شانهها، قفسه سینه، لگن، ساق پاها و پاهای بیمار را برای یافتن اختلالات و عدم تقارن معاینه خواهد کرد. اگر پزشک به وجود اسکولیوز مشکوک شود، اشعه ایکس را برای تعیین زاویه کجی تجویز میکند تا شدت انحراف ستون فقرات را تائید کند.
اسکولیوز چگونه درمان میشود؟
درمان اسکولیوز بر اساس شدت کجی و درصد احتمال شدیتر شدن کجی است. انواع خاصی از اسکولیوز شانس بیشتری برای شدیدتر شدن دارند، بنابراین نوع کجی ستون فقرات نیز به تعیین مناسب درمان کمک میکند. گزینههای درمان عبارتند از:
مسکنها
قرصهای مسکن ممکن است برای از بین بردن درد مرتبط با انحراف ستون فقرات مفید باشند. داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن معمولاً بهعنوان اولین درمان توصیه میشوند اما این داروها برای همه مناسب نیست بنابراین جعبه دارو را چک کنید تا ببینید آیا بیمار میتواند دارو را مصرف کند یا خیر.
استفاده از قالب گچ
در نوزادان و کودکان نوپا، درمان بهمنظور کمک به راست کردن ستون فقرات در حال رشد توصیه میشود که ممکن است شامل پوشیدن قالب گچ بر روی پشت باشد. قالب گچ بهطور مداوم پوشیده میشود و نمیتواند برداشته شود مگر هرچند ماه یکبار و زمانی که کودک رشد میکند. اغلب والدین اعتقاد دارند استفاده از گچ برای کودکان خیلی جوان آسانتر از این است که بخواهند به آنها هرروز بریس بپوشانند.
بریس
اگر کجی ستون فقرات کودک شدیدتر شود، پزشک ممکن است توصیه کند که آنها در هنگام رشد از بریس استفاده کنند. این کار کجی را اصلاح نمیکند اما ممکن است به توقف آن کمک کند. بریس ها دارای ویژگیهای زیر هستند:
- بهصورت سفارشی ساخته خواهد شد تا متناسب با جسم کودک باشد.
- بهطور معمول از پلاستیک سفتوسخت ساخته میشود، هرچند بریس های انعطافپذیر گاهی اوقات در دسترس هستند.
- بهگونهای طراحیشدهاند که زیر لباس گشاد دیده نشوند.
- معمولاً باید 23 ساعت در روز پوشیده شوند.
- نباید با اکثر فعالیتهای روزانه تداخل داشته باشد، معمولاً فقط باید برای حمام، دوش و شنا برداشته شود.
کودک تا زمانی که در حال رشد است، معمولاً باید برس را بپوشد. برای اکثر کودکان، این بدان معنی است که آنها میتوانند زمانی که آنها حدود 16 یا 17 سال دارند پوشیدن را متوقف کنند. بریس کمر اغلب برای بزرگسالان مبتلابه انحراف ستون فقرات استفاده نمیشود اما با حمایت ستون فقرات میتواند باعث تسکین درد شود.
ماساژ برای درمان کجی ستون فقرات
ستون فقرات مبتلابه اسکولیوز باعث عدم تعادل عملکرد در گروههای عضلانی مختلف گردن، پشت و پایینتنه از طریق همسترینگ میشود. وقتی عضلات بیشازحد کار میکنند دچار اسپاسم میشوند و بهترین راه برای آزاد کردن این ماهیچهها از طریق ماساژ بافت عمیق است. پس از ماساژ مناسب بافت عمیق، عضلات کمتر دردناک هستند، دیگر در معرض خطر اسپاسم نیستند و میتوانند به فعالیت عادی و درمان کجی ستون فقرات بازگردند.
تزریقات نخاعی
اسکولیوز گاهی اوقات باعث تحریک و یا فشار بر اعصاب در داخل و اطراف ستون فقرات و درنتیجه باعث درد، بیحسی و احساس سوزن شدن میشود که بیمار در قسمت پایین کمر رو به
پایین احساس میکند. در این موارد، تزریق داروهای استروئید و بیحسی موضعی داده شده به پشت او ممکن است کمک کند اما مزایای این تزریقها فقط چند هفته یا چند ماه ماندگار است بنابراین معمولاً یکراه حل درازمدت نیست.
چرا فیزیوتراپی برای درمان انحراف ستون فقرات استفاده میشود؟
فیزیوتراپی برای اسکولیوز یک سری از حرکات اصلاحی و تکنیکهایی که برای محدود کردن محدودیتها، بهبود وضعیت، تقویت عضلات پشت و افزایش دامنه حرکتی بیمار است را تکرار میکند. همه اینها به کاهش میزان درد بیمار و بهبود تواناییهای فیزیکی و اصلاح علائم بصری این بیماری کمک میکند. بیماران اسکولیوز ممکن است از فیزیوتراپی به دلایلی ازجمله موارد زیر استفاده کنند:
- اجتناب از عوارض و محدودیتهای فیزیکی مرتبط با جراحی
- بهبود شکل بدن با کاهش کجی و اجتناب از زخم جراحی
- بهبود انعطافپذیری و تحرک با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات
- تسکین درد ناشی از انحراف ستون فقرات
- جلوگیری از پیشرفت کجی ستون فقرات با استفاده از تکنیکهای اصلاحی که باعث بهبودی و جلوگیری از کجی بیشتر میشود.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی درمانی است که برای درمان دردهای ناشی از کجی ستون فقرات استفاده میشود. تحریک الکتریکی از الکترودهای سطحی استفاده میکند تا جریان الکتریکی را از طریق پوست عبور دهد و اعصاب را تحریک کند. اعصاب تحریکشده ممکن است اعصاب حسی (احساس) یا اعصاب حرکتی (حرکت) باشد. تحریک این اعصاب باعث کنترل پیامهای ارسالشده به مغز و تسکین درد میشود. تحریک الکتریکی میتواند احساس درد منتقلشده به مغز توسط اعصاب را مسدود کند و حس درد را از بین ببرد.
درمان اولتراسوند
یکی دیگر از روشهای مؤثر برای درمان عوارض اسکوولیوز، اولتراسوند است. ولتراسوند با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا گرما را به داخل بافتها (بهعنوان مثال عضلات) انتقال میدهد. این درمان باعث افزاش گردش خون و بهبودی میشود، اسپاسم عضله را کاهش میدهد، التهاب را کاهش میدهد و به کاهش درد کمک میکند.
ورزش
فعالیتهایی که پشت را تقویت میکند و کشش میدهد ممکن است به کاهش درد کمک کنند. ورزش همچنین میتواند به حفظ وزن متعادل کمک کند که میتواند فشار روی پشت را کاهش دهد. نوع ورزشی که بیمار انتخاب میکند مهم نیست. مهم این است که او پشت را حرکت دهد. ورزشی را انتخاب کنید که از آن لذت ببرد و بتوانید با آن کنار بیایید. بعضی از افراد ممکن است از تمرینات پشت که توسط پزشک توصیه میشود بهرهمند شوند. ورزشهای زیر بعید به نظر میرسند که کجی ستون فقرات را بهبود بخشند اما ممکن است به تسکین درد کمک کنند:
تمرین اکستنشن
این تمرین بر روی عضلات منبسط در قسمت پایین کمر کار میکند. برای انجام این تمرین دستها روی زانو قرار میگیرند. درحالیکه پایین کمر را قوس میدهید با انگشتان یا با کف دست بهزانو فشار آورید تا منحنی را در پایین کمر برجسته کنید. شانهها باید صاف نگهداشته شوند. حتماً چانه را نیز صاف نگه دارید. موقعیت را برای پنج ثانیه حفظ کنید. این تمرین باید دو بار در روز ده بار و یا هر زمان که پشت میز نشسته و یا برای مدت طولانی با کامپیوتر کار میکنید، انجام شود.
جراحی
جراحی ممکن است توصیه شود اگر اسکولیوز کودکان، باوجود انجام درمانهای دیگر، همچنان در حال شدیدتر شدن باشد یا اگر آنها اسکولیوز شدید دارند و رشدشان متوقفشده است. نوع عمل جراحی بستگی به سن کودک دارد. اکثر افراد مبتلابه اسکولیوز نیاز به جراحی نخاعی ندارند. اما ممکن است در نظر گرفته شود اگر:
- کجی ستون فقرات شدید است و یا بهطور قابلتوجهی بدتر میشود.
- بیمار دچار درد شدید پشت است و درمانهای دیگر کمک نکردند.
- اعصاب در ستون فقرات تحریک و یا فشردهشدهاند.
چندین روش مختلف جراحی ممکن است استفاده شود، از قبیل:
- لامینکتومی: بخشی از استخوان در ستون فقرات (مهرهها) برای از بین بردن فشار بر عصب آسیبدیده برداشته میشود.
- دیسکتومی: قسمتی از دیسک ژله مانند بین مهرهها برای از بین بردن فشار عصب برداشته میشود.
- ادغام ستون فقرات: جایی که دو یا چند مهره با یکدیگر متصل میشوند تا ستون فقرات را تثبیت و تقویت کنند.
