اگر درد و تورم زیادی را در انگشتان دست خود احساس می‌کنید و قادر به تکان دادن و استفاده از آن‌ها نیستید به احتمال زیاد دچار شکستگی انگشتان دست شده‌اید. این درد اغلب آن‌قدر زیاد است که شما را از انجام امور روزانه مانند نوشتن و گرفتن اجسام باز می‌دارد. برای درمان این عارضه اغلب از گچ و یا آتل‌بندی استفاده می‌شود.
علل
ضربه و فشار ناگهانی و آسیب‌های تروماتیک، شایع‌ترین علل شکستگی انگشتان هستند. در اغلب موارد این آسیب در هنگام ورزش کردن، در هنگام کار، بر اثر زمین خوردن یا بر اثر تصادفات رخ می‌دهد.
علائم شکستگی انگشت دست
اصلی‌ترین نشانه‌ی شکستگی استخوان انگشت، درد شدید بلافاصله بعد از آسیب است. در برخی از مواد، انگشت دچار تغییر شکل نیز می‌شود.
- شکستگی کامل استخوان معمولاً بسیار دردناک است اما در صورتی که استخوان دچار ترک‌خوردگی شده باشد (مو برداشته باشد) ممکن است درد آن مبهم باشد و زیاد شدید نباشد و شخص همچنان بتواند انگشت خود را حرکت دهد. بسته به نوع شکستگی و میزان ثبات استخوان، درد بیمار نیز متفاوت است.
- معمولاً ظرف 5 تا 10 دقیقه، انگشت ورم کرده و کبود می‌شود و به خاطر تورم، حرکت دادن انگشت مشکل می‌شود. این تورم ممکن است به انگشت‌های مجاور نیز برسد.
- ممکن است به خاطر خود آسیب و ضربه‌ی وارد شده و یا به خاطر تورم و فشار بر روی عصب‌ها، بیمار در انگشت خود احساس گزگز و مورمور یا بی‌حسی داشته باشد.
- بر اثر ضربه به ناخن ممکن است بند انتهایی انگشتان دچار شکستگی شود. نشانه‌ی این نوع از شکستگی، تورم و کبودی نوک انگشت و تجمع خون در زیر ناخن است.
- در صورتی که آسیب انگشت شدید باشد، ممکن است استخوان انگشت نمایان شود یا از پوست بیرون بزند. (شکستگی پیچیده)
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
- در صورتی که درد و تورم زیاد انگشت موجب محدود شدن دامنه حرکتی انگشت شده است و یا انگشت بی‌حس شده.
- اگر آسیب انگشت به نحوی است که پوست و بافت نرم انگشت نیز زخم یا پاره شده و یا استخوان انگشت بر اثر آسیب نمایان شده است. در این حالت لازم است که بیمار فوراً به اورژانس مراجعه کند.
- در برخی از موارد شکستگی انگشت خفیف بوده و درد آن قابل تحمل است. در این موارد در صورتی که خود فرد حدس می‌زنند که انگشت او شکسته است بهتر است که به پزشک مراجعه شود.
عوارض
بعد از جااندازی و قرار دادن استخوان‌ها در محل مناسب خود و بی‌حرکت کردن انگشت برای 4 تا 6 هفته، نتایج درمان در اغلب موارد بسیار رضایت‌بخش است. برخی از عوارض احتمالی شکستگی انگشتان عبارت‌اند از:
- خشکی و بی‌حرکتی انگشتان یکی از شایع‌ترین مشکلات بیماران بعد از دوره‌ی درمانی است. این مشکل به خاطر تشکیل بافت فیبروزی در جای زخم یا آسیب‌دیدگی است. این بافت در طول زمانی که انگشتان بی‌حرکت هستند تشکیل می‌شود. برای بازیابی مجدد دامنه حرکتی انگشت، انجام فیزیوتراپی تجویز می‌شود.
- در صورتی که در دوره‌ی درمان، یکی از استخوان‌ها چرخش غیرعادی داشته باشد و در همان حالت جوش بخورد، انگشت چرخش پیدا خواهد کرد. این موضوع می‌تواند موجب شود که انگشت دچار دفرمیتی شود و گرفتن اشیا با انگشتان برای شخص مشکل شود.
- دیر جوش خوردن یا جوش نخوردن استخوان شکسته نیز یکی از عوارض احتمالی است. در این حالت دو سر استخوان‌های شکسته به هم به خوبی جوش نمی‌خورند و استخوان ثبات کافی را پیدا نمی‌کند.
- در صورتی که پوست انگشت نیز آسیب دیده باشد و یا برای درمان شکستگی، عمل جراحی انجام شود، احتمال بروز عفونت وجود دارد.
تشخیص
اصلی‌ترین ابزار تشخیصی برای تشخیص شکستگی استخوان انگشتان، عکسبرداری با اشعه ایکس (رادیولوژی) است. پزشک برای ارزیابی شکستگی به عکس‌های رادیولوژی نیاز دارد. در صورتی که تصاویر اشعه ایکس، شکستگی را به خوبی نشان ندهند از اسکن ام آر آی برای تشخیص دقیق استفاده می‌شود.
درمان شکستگی انگشت دست
قرار دادن کمپرس سرد
تا زمان رسیدن به اورژانس، مقداری یخ را در یک حوله قرار دهید و سپس آن را روی انگشت خود بگذارید. این کار موجب کاهش تورم و کبودی انگشت می‌شود. هرگز یخ را مستقیما روی پوست انگشتان خود قرار ندهید. در حالی که روی انگشتان خود یخ گذاشته‌اید، دست خود را بالا بگیرید به طوری که دست شما بالاتر از سطح قلب شما باشد. این کار موجب می‌شود که با کمک جاذبه زمین، میزان خونریزی و تورم انگشت کمتر شود.
آتل‌بندی
اگر شکستگی انگشت شما یک شکستگی ساده و خفیف باشد، پزشک آن را آتل‌بندی می‌کند. منظور از شکستگی ساده این است که استخوان همچنان ثبات دارد و در پوست انگشت نیز بریدگی یا زخم بازی وجود ندارد. این شکستگی به احتمال بسیار زیاد گسترش پیدا نمی‌کند و عوارضی را به دنبال نداردا و بنابراین در آینده نیز هیچ تأثیر منفی بر توانایی حرکت دادن انگشت نیز نخواهد داشت. در برخی از موارد ممکن است پزشک، انگشت شکسته را همراه با انگشت کناری آن باندپیچی کند. این کار باعث می‌شود که انگشت شما در طول زمانی که بازسازی می‌شود، بی‌حرکت باشد.
ممکن است لازم باشد که پزشک استخوان انگشت که جابه‌جا شده ست را سر جای خود بازگرداند (جااندازی). در این صورت به شما بی‌حسی موضعی تزریق می‌شود و سپس جااندازی انجام می‌شود.
دارودرمانی
در صورتی که درد زیادی دارید، در مورد مصرف داروهای مسکن با پزشک خود مشورت کنید. برای کاهش درد و التهاب می‌توانید از داروهای ضدالتهاب و مسکن غیر تجویزی استفاده کنید اما بهتر است قبل از مصرف این داروها با پزشک خود در این باره مشورت کرده باشید تا بدانید که چه دوزی از دارو را در چه فواصل زمانی می‌توانید مصرف کنید. همچنین ممکن است که پزشک شما برای شما مسکن‌های قوی‌تر تجویز کند که این موضوع بستگی به میزان درد شما دارد. اگر در انگشت زخم باز داشته باشید، ممکن است پزشک داروی آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز کند و یا واکسن کزاز به شما تزریق کند. این کار از بروز عفونت‌های ناشی از باکتری‌های وارد شده به زخم، جلوگیری می‌کند.
فیزیوتراپی
در صورتی که آسیب شما شدید است، به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید. فیزیوتراپیست می‌تواند به شما کمک کند که حرکات عادی انگشتان خود را مجددا بتوانید انجام دهید. فیزیوتراپیست تمریناتی را به شما آموزش می‌دهد تا با کمک آن دامنه حرکتی و قدرت انگشتان خود را بازیابی کنید و انگشتان شما حرکت پذیری سابق خود را به دست بیاورند. همچنین ممکن است برای بهبود قدرت و حرکت پذیری انگشتان، درمان‌های مانند ماساژدرمانی برای شما انجام شود.
ورزش
مشت کردن انگشتان
تمرینات انگشتان دست به تقویت عضلات انگشتان کمک می‌کنند، دامنه حرکتی انگشتان را افزایش می‌دهند و موجب کاهش درد شما می‌شوند. انگشتان خود را تنها در حدی کشش دهید که فشار کمی روی انگشت خود حس کنید. شما نباید در حین تمرین احساس درد کنید. در ابتدا با این تمرین ساده شروع کنید:
- به آرامی انگشتان خود را مشت کنید و شست دشت خود را روی انگشتان دیگر بیاورید.
- این حالت را برای 30 تا 60 ثانیه نگه دارید و سپس مشت خود را باز کرده و انگشتان خود را صاف کنید.
- این تمرین را برای هر دست حداقل 4 بار تکرار کنید.
کشش انگشتان
این تمرین را برای افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد انگشتان انجام دهید.
- کف دست خود را روی میز قرار دهید.
- به آرامی انگشتان خود را صاف کنید و مفاصل انگشتان خود را تا جای ممکن به سطح میز نزدیک کنید.
- این حالت را برای 30 تا 60 ثانیه نگه دارید و سپس انگشتان خود را باز کنید.
- این تمرین را برای هر دست حداقل 4 بار تکرار کنید.
کشش سرپنجه
این حرکت کششی، دامنه حرکتی انگشتان را افزایش می‌دهد:
- دست خود را جلوی صورت خود بگیرید به طوری که کف دست شما رو به شما باشد.
- انگشتان خود را خم کنید به نحوی که نوک انگشتان شما، پایه‌ی انگشتان (محل اتصال انگشت به کف دست) را لمس کند. در این حالت انگشت‌های شما تقریباً حالت چنگال به خود می‌گیرند.
- این حالت را برای 30 تا 60 ثانیه نگه دارید و سپس انگشتان خود را باز کنید. این کار را برای هر دست، حداقل 4 بار تکرار کنید.
تقویت انگشتان
این تمرین به شما کمک می‌کند که کارهایی مانند چرخاندن دسته‌ی در و نگه داشتن اشیا در مشت خود را آسان‌تر انجام دهید.
- یک توپ فومی را در کف دست خود قرار دهید و تا جایی که می‌توانید با انگشتان خود به آن فشار وارد کنید.
- این حالت را برای چند لحظه حفظ کنید و سپس انگشتان خود را بازکنید.
- این حرکت را 10 تا 15 بار تکرار کنید. این تمرین را 2 تا 3 بار در هفته انجام دهید. بین هر جلسه‌ی تمرینی تا 48 ساعت به انگشتان خود استراحت دهید. در صورتی که مفصل شست دست شما آسیب‌دیده است، این تمرین را انجام ندهید.
تمرین نیشگون گرفتن
این تمرین عضلات انگشتان و شست را تقویت می‌کند. این تمرین به شما کمک می‌کند حرکاتی مانند چرخاندن کلید، باز کردن بسته‌بندی غذا و چرخاندن دسته‌ی گاز را راحت‌تر انجام دهید.
- یک توپ فومی نرم را در دست بگیرید و آن را به حالت نیشگون گرفتن فشار دهید. توپ را بین شست و انگشتان دیگر قرار داده و فشار دهید.
- این حالت را برای 30 تا 60 ثانیه نگه دارید.
- این حرکت را برای هر دست، 10 تا 15 بار تکرار کنید. این تمرین را سه بار در هفته انجام دهید. اما بین هر جلسه‌ی تمرینی تا 48 ساعت به انگشتان خود استراحت دهید. در صورتی که مفصل شست دست شما آسیب دیده است، این تمرین را انجام ندهید.
