بهبود و توانبخشی پس از جراحی ستون فقرات به تناسب بدن و سطح فعالیت شما قبل از عمل بستگی دارد. به هین دلیل قبل از عمل جراحی، یک دوره فیزیوتراپی تجویز میشود. پزشک شما را تشویق میکند که یک روز پس از عمل شروع به راه رفتن کنید و به احتمال زیاد یک تا سه روز پس از عمل از بیمارستان مرخص خواهید شد. حدود 4 تا 6 هفته طول میکشد تا بتوانید به سطح فعالیت و تحرک مورد انتظار برسید ( این امر به شدت بیماری و علائم قبل از عمل بستگی دارد ) تیم پزشکی از شما میخواهد که هرچه زودتر از جای خود بلند شوید و شروع به حرکت نمائید و معمولا یک روز پس از عمل از شما میخواهند از جای خود بلند شوید و راه بروید، زیرا نداشتن فعالیت جسمانی و عدم تحرک میتواند ریسک تشکیل لخته خون در پا را افزایش دهد به علاوه، حرکت کردن میتواند باعث تسریع فرایند بهبود شود. پزشک، پس از عمل در جلسات فیزیوتراپی به شما کمک میکند که توانایی حرکت کردن خود را به دست بیاورید. پزشک تمرینات ورزشی سادهای را به آموزش خواهد داد که میتوانید با انجام دادن آنها در منزل به بهبود حال خود کمک کنید.
تحقیقات ثابت کرده است، بیمارانی که جراحی کمر و گردن انجام میدهند و پس از آن تحت درمان با فیزیوتراپی قرار میگیرند نسبت به سایر بیماران زودتر بهبود مییابند. صرف نظر از نوع عملی که انجام میدهید، باید بتوانید به طور فعال برنامه توان بخشی خود را انجام دهید. کنترل درد پس از عمل، مساله مهمی است که توجه نکردن به آن میتواند بر بهبود شما تاثیر بگذارد. درد ستون فقرات پس از جراحی نشان دهنده تورم است که باعث ایجاد فشار بر عصب میشود. هرچه زودتر فرایند کنترل درد آغاز شود، بهبود تورم و توانایی حرکت کردن تسریع خواهد شد. در صورتی که در خصوص اهمیت توانبخشی بعد از جراحی ستون فقرات تردید دارید میتوانید با متخصصین فیزیوتراپی مشورت کنید. دکتر بعد از بررسی شرایط شما یک برنامه جامع متشکل از انواع برنامههای فیزیوتراپی و ورزش درمانی برای تسریع روند بهبود و کاهش دردتان طراحی میکند. برای دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید با شماره 03132372301 تماس حاصل فرمایید.
انواع عملهای ستون فقرات و کمر
آسیب دیدگی دردناک ستون فقرات میتواند در قسمت پائین، وسط یا فوقانی آن به علت ضرب دیدگی رخ دهد. ضرب دیدگی ناشی از تصادفات خودرو و آسیب دیدگی در محل کار یا فعالیتهای ورزشی از علل شایع آن محسوب میشوند. انواع مختلفی از جراحی کمر و گردن وجود دارد که میتوان بر اساس بیمار نسبت به انجام آنها اقدام کرد. این عملها عبارتند از:
- دیسککتومی: پزشک به جراحی نقطه دردناک میپردازد و دیسکی که باعث التهاب عصب شده است را خارج میکند. پزشک برای دسترسی به دیسک، قسمت خلقی مهره را خارج میکند.
- لامینکتومی: افرادی که از تنگی کانال نخاع رنج میبرند، خارج کردن استخوانی که در قسمت فوقانی کانال نخاع، وجود دارد میتواند تنها راه برای تسکین درد است. در این روش با ایجاد فضای بیشتر در کانال به رفع فشار عصب که به علت این عارضه ایجاد شده است کمک میشود.
- فیوژن: در صورتی که بیمار دچار آسیب دیدگی تحلیل برنده ستون فقرات، فتق دیسک، یا ضربه شدید ستون فقرات شده باشد، جراحی فیوژن ستون مهرهها باعث محدود شدن حرکت و افزایش استقامت و پایداری بدن میشود.
دوران بهبود این روشهای جراحی قبل از کاهش تورم و درد، طولانی است. در صورتی که بیمار از برنامه توانبخشی جراحی نخاع بهره بگیرد، به تسریع بهبود خود کمک میکند.
کنترل درد پس از جراحی ستون فقرات
پزشک در زمینه کنترل درد پس از جراحی کمر و گردن تخصص دارد. کنترل درد اولین گام مهم در به دست آوردن قدرت بدن است و در صورتی که بیمار درد بسیار زیادی داشته باشد تکمیل برنامه توانبخشی بسیار دشوار خواهد بود. در فرایند بهبود بیمار، درد یک مساله شایع است. روشهای مختلفی وجود دارد که پزشک میتواند از آنها برای کاهش درد استفاده کند، این روشها عبارتند از:
- کمپرس یخ
- حالتهای ویژه ستون فقرات
- برخی حرکات خاص
- دستگاههای الکتریکی ( مانند تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست )
یاد گرفتن تعداد زیادی از تکنیکهای مخصوص تسکین درد گردن و کمر بسیار ساده و آسان است که بیمار میتواند در طول روز در منزل به انجام آنها بپردازد. اکثر بیماران از کاربرد کمپرس یخ و یا تغییر حرکات بدن و وضعیت آن برای تسکین درد بعد از عمل، تعجب میکنند. به طور کلی پزشک پس از جراحی ستون فقرات و جراحی دیسک کمر به بیمار توصیه میکند که با تغییر سبک زندگی خود مانند نوشیدن آب به مقدار کافی در طول روز و خوابیدن در راحتترین حالت ممکن، به بهبود سلامت عمومی خود کمک کند.
تمرینات ورزشی و آموزشهای مخصوص پس از جراحی ستون فقرات
پزشک، نوع جراحی بیمار، ساختار بدن، وضعیت بافتهای بدن او را مورد ارزیابی قرار میدهد و براساس این شرایط برنامه ورزشی ویژهای را طراحی میکند. پزشک بر حرکت عضلات در نقاطی تمرکز میکند که پس از جراحی کمر و گردن نیازمند توان بخشی هستند. این تمرینات ورزشی بر نقاط زیر متمرکز هستند:
- عضلات قسمتهایی که تحت جراحی قرار گرفتهاند.
- عضلاتی که قبل از جراحی به علت مشکلات مربوط به عصب ضعیف شدهاند.
- عضلات کوچکی که در اطراف هریک از مهرهها قرار دارند و به حفظ ثبات ستون فقرات کمک میکنند. اکثر افراد (حتی افرادی که مشکلات ناشی از ستون فقرات ندارند) معمولا از این عضلات استفاده نمیکنند. اگر این عضلات کوچک به درستی باز آموزی شوند با ایجاد استقامت عالی در ستون فقط، ضمن محافظت از آن به منظور جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر از نقاطی که جراحی شدهاند مراقبت میکند.
فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی میتوانند به بهبود انعطاف پذیری و قابلیت حرکت در نقاطی کمک کند که به علت جراحی ستون فقرات دچار محدودیت شدهاند. اکثر بیماران در ناحیه ران، شانه یا سایر نقاط ستون فقرات دچار محدودیت هستند. در این موارد، پزشک میتواند براساس وضعیت بدن بیمار و فعالیت جسمانی او به بازآموزی عضلات و مفاصلی که در حرکت کردن نقش دارند بپردازد و بهترین عملکرد را در خصوص نقاط جراحی شده داشته باشد.
تمرینات ورزشی برای بهبود پس از عمل جراحی ستون فقرات
ورزش کردن پس از جراحی ستون فقرات و مراقبت بعد از عمل دیسک کمر بسیار ضروری است که به رفع خستگی، به فعالیت وا داشتن بیمار و اجتناب از جراحی مجدد کمک میکند. به طور کلی ورزش برای بهبود بدن پس از جراحی و جلوگیری از عود درد کمر و گردن در آینده اهمیت بسیار زیای دارد. پزشک براساس دانشی که در خصوص انواع جراحیهای مختلف ستون فقرات دارد و نیروهایی که به سلامت ستون فقرات در بیماریهای مختلف کمک میکنند برنامه ویژهای را برای بیمار طراحی مینماید. بیمار به همراه پزشک تمرینات را انجام میدهد و پس از یادگیری به تنهایی در منزل به انجام آنها میپردازد. تمرینات ورزشی مختلفی برای این بیماران وجود دارد. در صورتی که پزشک و بیمار با یکدیگر همکاری داشته باشند، میتوانند روشهایی را پیدا کنند که مزایای زیادی برای شرایط جسمانی بیمار و توانایی او برای انجام دادن امور مختلف در همه سطوح دارد معمولا بیمار در خصوص زمان بازگشت به زندگی روزمره و از سر گرفتن فعالیتهایش سوالات زیادی دارد. این مساله به عکس العمل بدن او نسبت به تمرینات ورزشی و آماده سازی عضلات برای محافظت از ستون فقرات در فعالیتهای خاص بستگی دارد. تیم پزشکی در این موقعیت عملکرد بسیار خوبی دارند و پزشک میتواند از نزدیک شاهد حرکات بیمار و تاب آوری او باشد.
آموزش ورزش کردن پس از جراحی ستون فقرات
در جلسات فیزیوتراپی، بیمار به اندازه کافی وقت دارد که سوالاتش را از فیزیوتراپ بپرسد. پزشک میتواند تغییراتی که در نتیجه جراحی ایجاد شده است و آنچه مزایای حاصل از جراحی را افزایش میدهد را به طور دقیق توضیح دهید. اکثر بیماران سوالات یکسانی در خصوص جراحی کمر و گردن میپرسند و پزشک براساس دانش خود فورا به سوالات آنها جواب میدهد. اکثر پزشکان، بیمار را تشویق میکنند هر سوالی که دارد را مطرح کند. میزان موفقیت جراحی و بهبود بیمار به تمایل او برای تمرین در منزل و مطب پزشک بستگی دارد. عمل جراحی میتواند مسیر بهبود بیمار را فراهم کند، سپس بیمار به همراه پزشکی به تسریع فرایند بهبود کمک میکنند.
ورزشهای مناسب بعد از عمل ستون فقرات
انتخاب مناسبترین تمرین ورزشی بعد از عمل دیسک کمر و دیسک گردن به ماهیت جراحی و تمایل بیمار بستگی دارد. یک برنامه ورزشی جامع باید ترکیبی از تمرینات کشش، استقامتی، تمرینات ایروبیک مخصوص کمر و کل بدن باشد. این امر مستلزم شناخت عضلاتی است که نیاز به تقویت دارند. بهتر است بیمار و پزشک در خصوص انتخاب بهترین ورزشی و انجام دادن آن به صورت روزمره مشورت کنند. در بخش زیر به مجموعهای از تمریناتی اشاره میکنیم که بیمارانی که از درد کمر و گردن رنج میبرند میتوانند با انجام دادن آنها به تسکین درد خود کمک کنند. این تمرینات عبارتند از:
آب درمانی (استخر درمانی)
افرادی که درد زیادی را تحمل میکنند میتوانند از آب درمانی برای تسکین درد خود بهره بگیرند. آب با خنثی کردن نیروی جاذبه به تسهیل حرکات کششی کمک میکند و استقامت مناسبی را ایجاد میکند در نتیجه بیمار میتواند تمریناتی را در آب انجام دهد که در حالت عادی قادر به انجام آنها نیست.
پیاده روی
اکثر افراد تصور میکنند که پیاده روی کردن به عنوان بخشی از فعالیت روزمره محل کار یا هنگام خرید کافی است، در حالی که این نوع پیاده روی که توقف و حرکت مکرر همراه است کفایت نمیکند. در عوض، پیاده روی با سرعت ثابت به مدت 20 تا 30 دقیقه میتواند به تقویت و حفظ استقامت بدن کمک کند.
دوچرخه ثابت
دوچرخه زدن به کمک دوچرخه ثابت فشار کمی را به ستون فقرات وارد میکند و باعث تقویت عضلات میشود. این تمرین برای بیمارانی مناسب است که هنگام خم شدن به سمت جلو احساس راحتی بیشتر مینمایند.
کشش زانو به سمت قفسه سینه
بیمار باید برای انجام این تمرین به صورت زیر عمل کند:
- به پشت دراز بکشد و هر دو زانویش را خم کند.
- دستهایش را پشت رانش بگذارد و یکی از زانوهایش را به قفسه سینه نزدیک کند.
- 20 ثانیه در این حالت باقی بماند، سپس استراحت کند.
- بیمار باید سعی کند این تمرین را با هر یک از زانوهایش 5 بار تکرار کند.
کشش عضله خم کننده ران
بیمار باید برای انجام این تمرین به صورت زیر عمل کند:
- به پشت دراز بکشد و زانوهایش را به قفسه سینه نزدیک کند.
- به آرامی یکی از پاهایش را پایین بیاورد، زانوهایش را در حالت خم نگه دارد تا بتواند کشش قسمت فوقانی رانش را احساس کند.
- حدود 20 ثانیه در این حالت باقی بماند.
- سپس استراحت کند.
- و سعی کند این تمرین را با هریک از زانوهایش 5 بار تکرار کند.
