اغلب گرفتگی صدا میتواند به دلایل مختلف برای افراد ایجاد شود. در اکثر موارد این مشکل در نتیجه انقباض غیرارادی تارهای صوتی ایجاد شده و نمیتواند آسیب دائمی برای صدا به همراه داشته باشد. به هر حال در صورتی که انقباض غیرارادی شدید بوده و برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، احتمالاً بیمار با التهاب و ورم تارهای صوتی مواجه شده است. در حقیقت این وضعیت باعث میشود ارتعاش تارهای صوتی دشوار شده و صدا دچار گرفتگی گردد.
یکی از مشکلاتی که گروه زیادی از خوانندگان، مداحان، سخنرانان و سایر افراد شاغل در این حوزه را درگیر خود میکند، مشکلات ناشی از گرفتگی صدا در نتیجه استفاده طولانیمدت از تن بالای صدا است. در حقیقت استفاده زیاد از حنجره بدون توجه به خستگی آن باعث تحریک مداوم تارهای صوتی شده و گرفتگی صدای فرد را به همراه دارد. به هر حال، در اکثر مواقع میتوان با مراجعه بهموقع به مطب پزشک برای گفتاردرمانی، گرفتگی صدا را با روشهای درمانی ساده، کمهزینه و بدون نیاز به عمل جراحی درمان کرد.
گرفتگی صدا در نتیجه استفاده زیاد یا بیش از حد از تارهای صوتی در بین سخنرانان، خوانندگان، معلمان، مداحان و قاریان
صحبت کردن یک فعالیت فیزیکی است که نیازمند هماهنگی بین عضلات حنجره و سیستم تنفسی بوده و از طریق یک گروه از عضلات انجام میشود. به هر حال نباید برای شما تعجببرانگیز باشد که مشابه همه انواع فعالیتهای فیزیکی دیگر، برای استفاده از تارهای صوتی و صحبت کردن روشهای مناسب و نامناسب وجود دارد. به این ترتیب بالا بردن صدا به میزان زیاد، استفاده طولانیمدت از صدا، و ایجاد صدای غیرعادی همگی میتوانند باعث ایجاد مشکلات خاص برای تارهای صوتی شده و آسیبدیدگی حنجره را به همراه داشته باشند. به این ترتیب فشار بیش از حد وارد شده به عضلات گردن و حنجره به همراه استفاده از تکنیکهای تنفسی نامناسب در هنگام صحبت کردن یا خواندن، همگی میتوانند باعث خستگی تارهای صوتی، افزایش فشار وارد شده به آنها، و در نهایت گرفتگی صدا شوند.
در نتیجه استفاده نامناسب از تارهای صوتی چه اتفاقی میافتد؟
استفاده نامناسب از تارهای صوتی و وارد کردن فشار بیش از حد به آنها فرد را در معرض جراحتهای تارهای صوتی خوش خیم یا خونریزی تارهای صوتی قرار میدهد. در عمل بسیاری از افراد اعتقاد ندارند آواز خواندن یا صحبت کردن با تارهای صوتی متورم میتواند باعث ایجاد مشکل برای آنها شود. در حقیقت تولید صدا هنگامی انجام میشود که تارهای صوتی به یکدیگر فشار وارد میکنند و خواندن مداوم میتواند تارهای صوتی را در معرض انقباض غیرارادی قرار دهد. به این ترتیب با ایجاد التهاب در تارهای صوتی، ادامه دادن استفاده از حنجره برای تولید صدا میتواند باعث افزایش التهاب در تارهای صوتی و بهطور خاص نواحی مشخصی شود که دچار انقباض غیرارادی شدهاند. در واقع نواحی دچار التهاب تارهای صوتی باعث میشوند بقیه تارهای صوتی نیز عملکرد مناسب نداشته و یک چرخه نامطلوب در این رابطه ایجاد شود. به این ترتیب در نتیجه این مشکل، هنگام صحبت کردن فقط تارهای صوتی ملتهب به یکدیگر نزدیک میشوند و این شرایط باعث افزایش فشار وارد شده به ناحیه ملتهب و التهاب بیشتر آن خواهد شد. با گذشت زمان و ادامه یافتن این فرآیند، ضخامت تارهای صوتی در برابر یکدیگر در نواحی دچار التهاب بیشتر میشود و در نهایت این وضعیت میتواند باعث توقف فعالیت تارهای صوتی شود. در نتیجه این شرایط فرد دچار وضعیتی میشود که ادامه دادن شغل وی غیرممکن خواهد بود.
برآمدگیها و پولیپها
برآمدگیها (ندولها) یکی از رایجترین مشکلاتی است که در نتیجه استفاده نامناسب از تارهای صوتی ایجاد میشوند. از طرف دیگر پولیپها ممکن است در نتیجه استفاده نامناسب طولانیمدت از تارهای صوتی ایجاد شوند، اما گاهی اوقات امکان مشاهده این مشکل حتی پس از یک رویداد آسیبزا برای تارهای صوتی (همچون فریاد کشیدن در کنسرت) نیز وجود دارد.
گرفتگی صدا اولین علامتی است که نشان میدهد خواننده یا سخنران دچار مشکل شده است. در صورتی که گرفتگی صدای فرد ادامه پیدا کرده یا احتمال ایجاد برآمدگی یا ندول در حنجره وی وجود داشت، لازم است برای تشخیص مشکل به مطب پزشک متخصص مراجعه شود. در صورتی که پزشک متخصص تشخیص دهد در حنجره برآمدگی تشکیل شده است، صرف نظر از جدید بودن یا مزمن بودن این برآمدگیها، میتوان از روشهای مختلف برای درمان مشکل بدون نیاز به عمل جراحی استفاده کرد.
برآمدگیها یا ندولهای تارهای صوتی |
پولیپ تارهای صوتی |
چه کسی میتواند گرفتگی صدا را تشخیص دهد؟
حتی در شرایطی که صدای یک سخنران یا خواننده دچار گرفتگی شده یا کاملاً قطع شود، امکان درمان مشکل در طول چند ساعت وجود خواهد داشت.
به منظور تشخیص مشکل لازم است وضعیت تارهای صوتی از نزدیک با وارد کردن یک تلسکوپ کوچک از طریق دهان به حنجره یا یک آندوسکوپ وارد شده از طریق بینی به گلو مورد بررسی قرار گیرد. در این شرایط مهم است که بتوان الگوی لرزش تارهای صوتی را بهطور دقیق بررسی کرد. به این منظور لازم است استروبوسکوپی، تصویربرداری دیجیتال با سرعت بالا یا کیموگرافی ویدیویی بر روی حنجره بیمار انجام شود. به هر حال در اکثر موارد در این کلینیک از استروبوسکوپی برای بیماران استفاده میشود. در این روش از یک نور فلش مانند برای بررسی الگوی لرزش تارهای صوتی استفاده میگردد.
توصیههای متخصص گفتاردرمانی برای درمان گرفتگی صدای سخنرانان، خوانندگان، معلمان، مداحان و قاریان چیست؟
در صورتی که گرفتگی صدا به خاطر ایجاد برآمدگی یا ندول در حنجره باشد، این شرایط نشان میدهد تکنیک استفاده شده توسط فرد برای تولید صدا از حنجره اشتباه است. به این ترتیب معمولاً به فرد توصیه میشود به صدای خود برای یک مدت مشخص بهطور کامل استراحت داده و برای مثال برای مدت 4 تا 7 روز (گاهی اوقات 10 روز) از آواز خواندن و صحبت کردن (حتی با صدای کم) خودداری کند. با انجام این کار در اکثر مواقع برآمدگیهای ایجاد شده بدون درمان خاص از بین خواهند رفت. در حقیقت این روش معمولاً سریعترین راه برای حل مشکل است.
علاوه بر این ممکن است بیمار به یک متخصص گفتاردرمانی معرفی شود تا به این ترتیب با استفاده از روشهای مناسب تاثیر ناشی از برآمدگیهای ایجاد شده در حنجره کاهش یافته یا علت ایجاد مشکل برطرف شود. به هر حال فرآیند درمان در این حالت معمولاً طولانی است. به این ترتیب در هنگام شروع درمان متخصص گفتاردرمانی همواره از بیمار میخواهد برای یک مدت مشخص به حنجره خود استراحت بدهد. در حقیقت این روش سریعترین، ارزانترین، و کم عارضهترین درمان برای گرفتگی صدا است.
چگونه میتوان وضعیت صدا را به حالت اولیه باز گرداند
پیشگیری بهترین راهکار برای بازگشت به شرایط اولیه است و به همین خاطر باید به حنجره استراحت داده شود. در حقیقت بهتر است قبل از ایجاد مشکل برای صدا از ایجاد آسیب پیشگیری گردد. در صورتی که متوجه گرفتگی صدا یا ایجاد علائم اولیه مشکلات مربوط به حنجره شدید، لازم است به تارهای صوتی خود استراحت بدهید. به این منظور صحبت نکنید و چند روز را بدون گفتن حتی یک کلمه ساده سپری نمایید. در طول این مدت میتوانید از نوشتن برای برقراری ارتباط با سایر افراد استفاده کنید.
تمرینهای مناسب در هنگام استراحت دادن به حنجره
در هنگام استراحت دادن به حنجره نیازی به نشستن و انجام ندادن فعالیت نیست. در حقیقت در طول این مدت میتوان از بخور دادن و نیز انجام تمرینهای حرکتی برای تقویت و بهبود سیستم تنفسی استفاده کرد. توجه داشته باشید این تمرینها بهطور مستقیم بر وضعیت تارهای صوتی تاثیر ندارند، اما میتوانند قدرت عضلات نگهدارنده تارهای صوتی شما را افزایش دهند.
از انقباض غیرارادی عضلات حنجره دوری کنید
هنگامی که تارهای صوتی از طریق استراحت کردن، گفتاردرمانی یا عمل جراحی به شرایط عادی خود باز گشتند، لازم است بیمار با نحوه استفاده از تارهای صوتی بدون ایجاد انقباض غیرارادی (که میتواند باعث ایجاد مشکلات مجدد برای تارهای صوتی شود) آشنا گردد. به این ترتیب بیمار میتواند استفاده از صدای خود را برای خواندن یا سخنرانی کردن دوباره شروع کرده و از ریسک ایجاد مشکلات بعدی در امان باشد.
خوابیدن کافی
خوابیدن کافی یکی از نکتههای بااهمیت در ارتباط با پیشگیری از گرفتگی صدا است. در حقیقت بدون خوابیدن کافی و مناسب، تارهای صوتی زمان لازم برای بهبود و ریکاوری از التهاب ایجاد شده در طول روز را در اختیار نخواهند داشت. به این ترتیب خوابیدن میتواند یک عامل بااهمیت در تقویت فیزیکی عضلات حنجره و بهبود شرایط تارهای صوتی باشد.
غذا خوردن و مصرف نوشیدنی
در صورتی که با آناتومی بدن آشنا باشید، احتمالاً میدانید تارهای صوتی در بالای نای قرار گرفته و تمام مواد غذایی و نوشیدنیهای مصرفی به مری و نه نای وارد میشوند. بنابراین، مواد غذایی و نوشیدنیها هیچگاه در تماس با تارهای صوتی قرار نمیگیرند، مگر اینکه این مواد در مسیر اشتباه وارد شده و با ورود به نای باعث ایجاد انسداد و گرفتگی در مسیر تنفس فرد شوند. به همین خاطر میتوان بیان کرد ایده استفاده از مواد غذایی و نوشیدنیها برای صاف کردن صدا منطقی نیست.
بخور دادن
بخور دادن به معنی این است که رطوبت مستقیماً در معرض غشای مخاطی تارهای صوتی قرار گیرد. در صورتی که دچار گرفتگی صدا شدهاید، احتمالاً بخور دادن با یک ظرف آب داغ که در آن گیاه بابونه یا سایر گیاهان طبی همچون آویشن اضافه شده میتواند برای رفع مشکل تارهای صوتی و غشای مخاطی آنها مناسب باشد. بیمار میتواند با اضافه کردن گیاهان مختلف به مایع بخور خود بهترین گیاه را برای رفع مشکل گرفتگی صدا شناسایی کند.
اجتناب از سیگار کشیدن
هنگامی که دود به نای وارد شده و در معرض غشای مخاطی تارهای صوتی قرار میگیرد، در عمل میتواند باعث التهاب تارهای صوتی و خشک شدن آنها شده و شرایطی شبیه به انقباض غیرارادی را برای تارهای صوتی ایجاد کند.