تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS) یک روش الکتروتراپی است که معمولاً در کلینیکهای فیزیوتراپی برای رفع مشکلات مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. به این منظور از یک دستگاه کوچک برای تحریک الکتریکی به منظور کاهش درد و ناراحتی بیمار استفاده میشود. این دستگاه میتواند با چند باتری کوچک پالسهای الکتریکی مورد نیاز را تولید کند. از مزایای الکتروتراپی کاربرد آن برای کنترل هر دوی دردهای حاد و مزمن است. در صورت نیاز متخصص فیزیوتراپی میتواند اطلاعات و راهنماییهای لازم را درباره بهترین روش الکتروتراپی در اختیار بیمار قرار دهد. درحقیقت کاربرد الکتروتراپی در فیزیوتراپی و درمان بسیار گسترده است.
در صورتی که به یک آسیبدیدگی یا بیماری خاص مواجه شده و این شرایط با ایجاد محدودیت حرکتی، ناتوانی و درد برای شما همراه بوده است، احتمالاً استفاده از روشهای فیزیوتراپی میتواند به کنترل درد و ناراحتی شما کمک کرد و توانایی حرکتی شما را بازیابی نماید. در این شرایط متخصص فیزیوتراپی میتواند بهترین روشهای درمان همچون الکتروتراپی را به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی جامع برای شما تجویز نماید. در حقیقت الکتروتراپی میتواند یک روش بسیار موثر برای کاهش درد باشد، ما این روش نباید تنها روش مورد توجه در هنگام استفاده از روشهای درمان فیزیوتراپی باشد. همچنین در این حالت مهم است که همکاری نزدیک بین بیمار و متخصص فیزیوتراپی برای تعیین مناسب بودن الکتروتراپی برای شرایط خاص فرد وجود داشته باشد. علاوه بر این یکی از موثرترین روشهای درمان فیزیوتراپی برای افراد عبارت از تمرینهای حرکتی و ورزشی است.
الکتروتراپی چیست؟
الکتروتراپی (TENS) یا تحریک الکتریکی عصب از روی پوست یکی از ابزارهایی است که به همراه انواع مختلف داروها و روشهای درمانی برای افراد مورد استفاده قرار میگیرد. در سالهای اخیر، از این روش بطور گسترده به منظور کاهش درد و ناراحتی افراد بدون نیاز به مصرف طولانی مدت دارو استفاده شده است. در حقیقت این روش میتواند برای بهبود درد و ناراحتی مزمن بیمار بسیار موثر بوده و در هنگام استفاده به همراه سایر روشهای فیزیوتراپی، نتایج بسیار اثربخش به همراه داشته باشند. همچنین استفاده از این روش فاقد خطرات بالقوه ناشی از مصرف دارو همچون وارد شدن آسیب به کبد و سایر اندامهای داخلی بدن است.
چگونه میتوان از تحریک الکتریکی استفاده کرد؟
الکتروتراپی از طریق قرار دادن الکترودهای بسیار کوچک روی نقاط مختلف بدن انجام میشود. این الکترودها میبایست تمام سطح ناحیهای که باعث ایجاد درد شده را بپوشانند. متخصص فیزیوتراپی الکترودها را در موقعیت مناسب قرار داده و سپس با روشن کردن دستگاه، جریان الکتریکی را از طریق الکترودها به نواحی آسیب دیده ارسال میکند. در این شرایط احساس سوزش زیر پوست و عضلات احساس میشود.
در ادامه میتوان به آرامی و به دقت شدت تحریک الکتریکی را افزایش داد. افزایش شدت تحریک در این وضعیت میبایست تا زمانی افزایش پیدا کند که بیمار افزایش شدت درمان را احساس کرده، اما ناراحتی نداشته باشد. در این شرایط بیمار کمی سوزش و احساس ماساژ در ناحیه زیر پوست محل قرارگیری الکترودها احساس خواهد کرد. الکترو تراپی میبایست برای مدت 15 تا 30 دقیقه برای بیمار استفاده شده و امکان بکارگیری آن برای چندین بار در طول روز وجود دارد. به این ترتیب برخی افراد دستگاههای الکتروتراپی را خریداری کرده و در خانه از آنها به صورت روزانه و منظم استفاده میکنند. در هنگام استفاده از این دستگاهها میبایست دقت کافی درباره استفاده مناسب وجود داشته و نباید از این دستگاه در حمام یا در طول دوش گرفتن، در هنگام رانندگی، یا در هنگام خواب استفاده شود.
الکتروتراپی چگونه عمل میکند؟
سیگنالهای ناشی از الکتروتراپی باعث ایجاد اختلال در سیگنالهای درد ارسال شده از اعصاب اطراف نواحی آسیب دیده به مغز میشود. هنگامی که از این روش استفاده شود، مغز به سیگنالهای الکتریکی توجه کرده و به سیگنالهای درد توجه نمیکند.
در اصطلاح به این روش فعالیت الکتروتراپی تئوری دروازه (گیت) گفته میشود. برای درک این تئوری تصور کنید الگوی درد دارای یک کانال ورودی به مغز است و در هر زمان فقط یک سیگنال به سمت مغز از طریق این دروازه ارسال میشود.
علاوه بر این معمولاً بیان میشود الکتروتراپی همچنین میتواند میزان آزادسازی هورمون اندورفین را در ناحیه آسیب دیده از طریق تحریک الکتریکی افزایش دهد. در حقیقت اندورفین یک ماده شیمیایی طبیعی در بدن انسان است که میتواند به کاهش درد و ایجاد احساس بهتر کمک موثر نماید.
از الکتروتراپی برای درمان چه مشکلاتی میتوان استفاده کرد؟
الکتروتراپی را میتوان برای هر دوی موارد درد مزمن (طولانی مدت) و درد حاد (کوتاه مدت) مورد استفاده قرار داد. رایجترین مواردی که امکان درمان آنها از طریق این روش وجود دارد به شرح زیر هستند:
- درد ناشی از ابتلا به آرتروز مفصل، استخوان یا مشکلات عضله
- فیبرومیالژیا مربوط به مفصل، استخوان و عضله
- روماتیسم و استئو آرتریت
- درد مایوفاسیال
- تاندونیت (التهاب بافت عضله)
- بورسیت (التهاب کیسههای محتوی مایع که در بین مفاصل قرار دارند)
- درد گردن
- درد زایمان
- سر درد کششی و میگرنی
- دیسک کمر
- دیسک گردن
- کمر درد و درد پایین کمر
- درد مفصل آرنج
خطرات و عوارض جانبی الکتروتراپی چیست؟
برای استفاده از این روش لازم است آشنایی مناسب با دستگاه الکتروتراپی وجود داشته باشد تا به این ترتیب بتوان از وارد شدن آسیب یا عوارض احتمالی به بدن بیمار در نتیجه این درمان جلوگیری کرد. در حقیقت در صورت استفاده مناسب، این روش معمولاً عوارض جانبی برای فرد به همراه ندارد. در موارد نادر، افراد بیمار ممکن است با سوختگی یا جوش در محل قرارگیری الکترودها بر روی بدن خود مواجه شوند و به غیر از این حالتها تا کنون خطرات یا عوارض جانبی دیگر در ارتباط با این روش شناسایی نشده است.
تاثیر ناشی از الکتروتراپی برای افراد چیست؟
برای برخی افراد، الکتروتراپی میتواند از بین رفتن فوری و بلند مدت درد و ناراحتی را به همراه داشته باشد. در حقیقت این افراد با از بین رفتن درد و ناراحتی خود فقط پس از چند جلسه درمان با این روش مواجه میشوند. این شرایط در حالی است که احتمالاً لازم است سایر افراد برای دستیابی به نتایج مورد نظر خود از الکتروتراپی به مدت طولانی استفاده کنند. توجه داشته باشید نتایج این درمان با توجه به شدت درد و نوع ناراحتی و مشکل در بین افراد متفاوت میباشد.
هر چند الکتروتراپی میتواند باعث کاهش درد در برخی افراد شود، اثربخشی این روش تا کنون از نظر علمی مورد تایید قرار نگرفته است. علاوه بر این، متخصصان درباره شرایطی که امکان بهبود آنها از طریق این روش وجود دارد، اتفاق نظر ندارند. توجه داشته باشید الکتروتراپی یک درمان جایگزین است و به همین خاطر معمولاً توسط افرادی مورد استفاده قرار میگیرد که تمایلی به استفاده از داروهای سنتی یا روشهای درمان معمول نداشته یا این روش ها از اثربخشی لازم بر روی آنها برخوردار نباشد.
